Podmioty gospodarcze, które chcą pozyskać kapitał na finansowanie działalności z kredytów bankowych lub z obligacji są poddawane przez banki i inwestorów analizie finansowej, biznesowej i prawnej. Wyniki tych analiz są podstawą do podjęcia decyzji inwestycyjnej lub kredytowej.
Analiza finansowa pozwala na ocenę kondycji przedsiębiorstwa na podstawie bilansu, rachunku zysku i strat oraz rachunku przepływu środków pieniężnych.
Częścią analizy finansowej jest analiza wskaźnikowa umożliwiająca m.in. ocenę wielkości zadłużenia spółki, zdolności przedsiębiorstwa do spłaty zadłużenia wraz z wymaganymi odsetkami.
Jednym z podstawowych wskaźników finansowych jest wskaźnik zadłużenia ogólnego (ang. debt ratio). Wskaźnik ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia obligatariuszy.
Wzór:
Wskaźnik zadłużenia ogólnego = zobowiązania ogółem/aktywa ogółem
Co przedstawia wskaźnik zadłużenia ogólnego?
Wskaźnik zadłużenia ogólnego informuje jaka część majątku firmy jest finansowana długiem (kredyty, pożyczki, obligacje), a jaką część jest finansowana z kapitałów własnych. Poprzez kapitały własne należy rozumieć środki pieniężne i niepieniężne wniesione do spółki przez jej właścicieli oraz zyski spółki wypracowane w latach ubiegłych.
Przykład
Jeśli spółka Emitent S.A. posiada aktywa o łącznej wartości 10 mln zł, a wskaźnik zadłużenia ogólnego wynosi 35%, to należy to interpretować, że majątek o wartości 3,5 mln zł został pozyskany z obcych źródeł np. z kredytu lub obligacji. Reszta majątku firmy o wartości 6,5 mln zł jest finansowana z kapitałów własnych (np. przy założeniu spółki akcjonariusze nabyli akcje za 3 mln zł, a 3,5 mln zł to łączne zyski firmy wypracowane w latach ubiegłych).
Jak interpretować wskaźnik zadłużenia ogólnego?
Wielkość wskaźnika stanowi informację o ryzyku jakie zostało przeniesione z właścicieli przedsiębiorstwa na kredytobiorców. Im wartość wskaźnika jest wyższa tym ryzyko kredytowe również jest większe. Pożądane wartości wskaźnika zadłużenia ogólnego mieszczą się w przedziale od 0,57 do 0,67. Jednakże przy ocenie należy uwzględnić rodzaj prowadzonej działalności, jej rentowność, czynniki makroekonomiczne. Wskaźnik powyżej wartości 0,67 wskazuje na podwyższone ryzyko kredytowe. Przedsiębiorstwa w złej sytuacji ekonomiczno – finansowej mają wskaźnik zadłużenia powyżej 1.
Czy inwestycja w spółkę o wysokim wskaźniku ogólnego zadłużenia zawsze jest ryzykowna?
Do interpretacji wskaźnika zadłużenia ogólnego należy podejść indywidualnie. Są branże i modele biznesowe, które można uznać za bezpieczne, mimo wysokiego wskaźnika zadłużenia. Dobrym przykładem mogą być przedsiębiorstwa z sektora finansowego (banki, windykatorzy, firmy faktoringowe). Ich cechą wspólną jest to, że pieniądze pozyskane z emisji obligacji są następnie pożyczane klientom na wyższy procent w formie: kredytów, pożyczek, leasingu i usług faktoringowych. Kolejną właściwością takiej działalności jest szybka rotacja należności. Klienci takich firm zobowiązani są do regularnego spłacania swojego zadłużenia według ustalonych harmonogramów. Dzięki temu firmy z sektora finansowego mogą wielokrotnie pożyczać kapitał uzyskany z emisji dłużnych papierów generując przychód umożliwiający następnie wykup obligacji.
Przykład
Bank emituje pięcioletnie obligacje o oprocentowaniu 6,5% p.a. Pieniądze z emisji obligacji przeznaczone będą są na rozwój akcji kredytowej – średnioterminowe pożyczki o oprocentowaniu 20%. Marża brutto banku na portfelu kredytowym będzie wynosiła 13,5%. Jeżeli bank będzie odpowiednio zarządzał płynnością oraz akcją kredytową, to po pięciu latach będzie mógł spłacić kapitał pożyczony od obligatariuszy.,
Bank, w powyższym przykładzie, wykorzystał dodatni efekt dźwigni finansowej, ponieważ rentowność kapitału przedsiębiorstwa będzie wyższa niż koszt pozyskania kapitału obcego. Ponadto zastosowana została tarcza podatkowa, gdyż odsetki od długu stanowić będą koszt uzyskania przychodu i zmniejszą podstawę opodatkowania.
Czy można wpłynąć na wielkość wskaźnika zadłużenia ogólnego?
Na wielkość wskaźnika ma wpływ wartość aktywów. Im wyższy stan aktywów, przy stałym poziomie zobowiązań, tym niższa wartość wskaźnika zadłużenia ogólnego. Dlatego należy zwrócić uwagę na strukturę i jakość aktywów, które posiada spółka. Ponieważ zawyżona wycena składników majątku spółki albo ich niska jakość, będzie miała wpływ na wartość wskaźnika i postrzeganie kondycji spółki.
Przykłady
1) Spółki posiadające grunty i nieruchomości (stare fabryki, zamortyzowane linie produkcyjne), w których nie jest prowadzona działalność gospodarcza, aktywa te są trudno zbywalne i generują koszty utrzymania,
2) Spółki posiadające wśród aktywów wartości niematerialne i prawne o znacznej wartości, często są to aktywa niezbywalne, a ich wartość jest trudna do potwierdzenia,
3) Spółki dokonujące przeszacowań posiadanego majątku (nieruchomości, udziały w spółkach zależnych itp.)
Dlaczego płynność finansowa jest taka ważna?
Rosnący udział kapitału obcego w finansowaniu spółki może oddziaływać na obniżenie płynności finansowej, która jest niezbędna do funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zbyt wysoki poziom zobowiązań krótkoterminowych może doprowadzić do niewypłacalności, a w dłuższej perspektywie do bankructwa firmy.
Z punktu widzenia obligatariuszy problemy firmy z płynnością mogą być przyczyną niewypłacenia należnych odsetek, a także koniecznością rolowania długu.
