Warszawska Giełda Papierów Wartościowych, Polski Fundusz Rozwoju i Biuro Informacji Kredytowej zakończyły negocjacje w sprawie utworzenia Polskiej Agencji Ratingowej. Porozumienie zostanie wkrótce podpisanie, a samo otwarcie agencji zaplanowane jest na 2017 rok.
Głównym celem agencji będzie nadawanie ratingów instrumentom finansowym emitowanych przez małe i średnie podmioty, które nie są w stanie skorzystać z usług agencji takich jak Fitch, Moody’s, czy Standard & Poor’s. Co więcej, Polska Agencja Ratingowa polepszy przejrzystość na krajowym rynku kapitałowym, zwiększając tym samym zaufanie inwestorów zarówno do emitentów, jak i Giełdy Papierów Wartościowych.
Czym są agencje ratingowe?
Agencje ratingowe są firmami doradztwa inwestycyjnego, które zajmują się jakościową klasyfikacją podmiotów i emitowanych przez nich instrumentów finansowych, ze względu na obecny i prognozowany poziom ryzyka inwestycyjnego. Podsumowaniem analizy jest ocena, nadawana w postaci kodu literowego, zwana ratingiem. Pierwsze agencje ratingowe powstały już w XIX wieku w Stanach Zjednoczonych, w związku z dużą liczbą oszust występujących na szybko rozwijającym się tamtejszym rynku finansowym. Światowy rynek usług ratingowych jest obecnie zdominowany przez tzw. amerykańską „wielką trójkę”, czyli agencje Standard & Poor’s, Moody’s oraz Fitch.
Ratingi cechują się prostotą przekazu, który opiera się na symbolach literowych z przedziału od „AAA” (najniższe ryzyko inwestycyjne) do „D” (emitent znajduje się w stanie upadłości). W skali tej wyróżnia się dwa poziomy – inwestycyjny i spekulacyjny, który zazwyczaj zaczyna się od „BB”, a kończy na najwyższym ryzyku. Dodatkowo zamieszcza się symbole pomocnicze, które poszerzają skalę ocen, ukazując względną pozycję w ramach głównych kategorii ratingu. Do liter dodaje się (w zależności od agencji ratingowej) znak „+”, „-” lub po prostu cyfry – od 1 do 3. Podmiot dokonujący oceny dołącza do ratingu perspektywę – pozytywną, neutralną lub negatywną, która wyznacza jego najbardziej prawdopodobny kierunek zmiany na przestrzeni od roku do dwóch lat.
Tabela 1 Skala ratingowa trzech największych agencji. Źródło www.nbportal.pl
Ratingi są obecnie bardzo popularnym narzędziem używanym na rynkach finansowych. Ich stosowanie posiada zarówno zalety jak i wady. Z punktu widzenia inwestora ratingi pomagają w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych poprzez przedstawienie obrazu wiarygodności kredytowej emitenta oraz czynników ryzyka związanych z danym instrumentem finansowym. Dodatkowo pozwalają zaoszczędzić czas i środki finansowe, gdyż inwestor może korzystać z gotowych analiz i nie ponosić przy tym kosztów zarówno finansowych jak i alternatywnych. Z kolei emitenci mogą poprawić swój wizerunek oraz zaufanie poprzez otrzymanie ratingu na odpowiednim poziomie, obniżając koszt obsługi długu oraz zapewniając sobie szybsze zbycie wyemitowanych akcji lub obligacji.
Z drugiej strony gwałtowne zmiany ratingów, szczególnie przez agencje z „wielkiej trójki”, przyczyniają się do chwilowych załamań na rynkach finansowych. Informacje o możliwej obniżce ratingu Włoch i Hiszpanii w 2009/10 roku doprowadziły do gwałtownego skoku oprocentowania ich obligacji o dodatkowy 1%, a minimalna obniżka ratingu Stanów Zjednoczonych w 2011 roku zwiększyła koszt obsługi długu o około 100 mld dolarów rocznie. Rating Polski również został zredukowany na początku 2016 roku przez agencję Standard & Poor’s, co przyczyniło się do natychmiastowego osłabienia złotego względem euro, dolara i franka. Na szczęście był to krótkotrwały krach.
Należy również pamiętać, że agencje ratingowe nie dają gwarancji na to, że kierując się ich ocenami nie poniesiemy w przyszłości strat.
