Analiza sektora budowlanego na rynku Catalyst

Ostatnie doniesienia z rynku nieruchomości wskazują, że sektor budowlany i nieruchomości wychodzi z kryzysu, który dawał się we znaki przedsiębiorcom od 2012 do końca 2013. W październiku 2014 natężenie upadłości firm z sektora budowlanego wyniosło 2,72%, podczas gdy we wrześniu wynosiło 2,89%, natomiast jeszcze rok temu sięgało 3,78%. Wskaźnik natężenia upadłości, informuje o stosunku przedsiębiorstw upadłych do ogólnej liczby firm w danej branży, a wynik 2,72% to najlepszy rezultat od kwietnia 2012 roku.
 
Również wyniki finansowe firm branżowych notowanych na rynku głównym świadczą o tym, że najgorsze czasy dla deweloperów powoli przemijają. Przychody największych 9 spółek budowlanych w ostatnim półroczu wzrosły o ok. 6%, natomiast produkcja budowlano – montażowa na początku września wzrosła rok do roku o 5,6%. Przyczyn poprawy wyników branży należy doszukiwać się zarówno w warunkach pogodowych (łagodna zima na początku 2014), jak i we wzrostach marż ze sprzedaży, które pozwoliły na spadek udziału nierentownych kontraktów w portfelach spółek.
 
Ponadto pozytywnym czynnikiem wpływającym na poprawę wyników branży są niewątpliwie owocne perspektywy dla sektora budowlanego. Perspektywy kształtują się bardzo obiecująco między innymi dzięki niedawnym obniżkom stóp procentowych,  które powinny wywołać impuls kredytowy i pobudzić rynek kredytów hipotecznych w przyszłym roku. Przede wszystkim jednak w nadchodzącym roku rozpoczną się pierwsze inwestycje infrastrukturalne realizowane w ramach funduszy unijnych rozpisanych na lata 2014 – 2020. Według specjalistów nakłady na infrastrukturę do końca tego okresu mogą wynieść nawet 500 mld złotych. Z tego około 70 mld zł zostanie przeznaczone na budowę dróg, kolejne 70 mld zł na sieci przemysłowe i elektrownie oraz ponad 60 mld zł stanowić będą inwestycje na kolei. Niebotyczna kwota nawet do 200 mld zł może zostać przeznaczona na gospodarkę wodną. Zagadką pozostaje tylko jaka część z olbrzymiego potencjału planowanych inwestycji zostanie faktycznie zrealizowana.
 
Duża ilość potencjalnych inwestycji do zrealizowania niewątpliwie wpłynie pozytywnie także na rynek obligacji korporacyjnych  i spółek z sektora budowlanego notowanych na Catalyst. Można oczekiwać, że wiele spółek  z branży będzie starało się pozyskać kapitał na realizację swoich przedsięwzięć właśnie z emisji obligacji. Inwestorzy są nadal nastawieni dość sceptycznie na inwestycje w sektor deweloperski i budowlany, jednak nastroje będą się zmieniały wraz z koniunkturą i branża powinna odzyskać ich zaufanie. W związku z przewidywaną poprawą wyników sektora budowlanego przeprowadziliśmy analizę aktualnie notowanych na Catalyst obligacji spółek z branży, która w przyszłości może posłużyć do ciekawego zestawienia wyników oraz zapotrzebowania na kapitał w związku wykorzystaniem funduszy unijnych przez firmy budowlane.
 
Aktualnie na rynku Catalyst notowanych jest 27 spółek z branży deweloperskiej, które wprowadziły do obrotu w sumie 77 serii obligacji. Średnia wartość emisji spośród wszystkich notowanych obecnie wynosi ponad 35 mln zł, a ich mediana 22 mln zł, natomiast średnie oprocentowanie kształtuje się na poziomie 7,43%. Zdecydowana większość emisji z sektora budowlanego jest oprocentowana zmiennie – takie emisje stanowią około 94% wszystkich emisji, a wśród nich niemal 80%  (57 emisji) to emisje oparte o wskaźnik WIBOR 6M. Pozostałe 20% (15 emisji) stanowią obligacje, których oprocentowanie oparto na WIBOR 3M. Pod względem częstotliwości wypłaty odsetek, ponad 75% emisji zostało wyemitowanych z kuponem półrocznym, natomiast około 25% z kuponem kwartalnym. Ilość emisji z zabezpieczeniem oraz niezabezpieczonych dzieli się mniej więcej na pół – 52% to emisje zabezpieczone, 48% – niezabezpieczone.

Wykres 1 Podział emisji sektora budowlanego ze względu na rodzaj oprocentowania
Podział emisji z branży budowlanej ze wzg na oprocentowanie
 
Z analizy emisji opartych na wskaźniku WIBOR 6M wynika, że ich średnia marża wynosi 4,68%, a średnie oprocentowanie 7,00%. Uśredniona wartość emisji oprocentowanych zmiennie związanych z WIBOR 6M jest wyższa, niż średnia wszystkich emisji sektora budowlanego i wynosi około 42 mln zł, a ich mediana 30 mln zł.

W przypadku emisji opartych na WIBOR 3M średnia marża kształtuje się na poziomie 5,57%, natomiast średnie oprocentowanie na około 7,73%. Wartość średnia emisji związanych z WIBOR 3M, zaniża średnią wartość wszystkich emisji i wynosi około 16 mln zł, a jej mediana 9,5 mln zł.

Emisje z oprocentowaniem stałym, stanowiące około 7% wszystkich emisji sektora budowlanego charakteryzują się dużo wyższym oprocentowaniem od emisji z oprocentowaniem zmiennym. Po uśrednieniu, oprocentowanie emisji z oprocentowaniem stałym kształtuje na poziomie 11,40% oraz średnią wartością emisji około 6 mln zł.
 
Dokonaliśmy również analizy emisji o najniższych wartościach emisyjnych, tj. do 10 mln zł. Spośród wszystkich 77 emisji sektora budowlanego, 23 z nich to emisje o wartości mniejszej lub równej 10 mln zł, przeprowadzone przez 11 spółek. Średnie oprocentowanie takich emisji wynosi około 8,20%. Wśród emisji o najniższych wartościach emisyjnych ponad 60% jest zabezpieczonych – w większości na hipotekach (64%), poręczeniem (28%) oraz jedna na zastawie rejestrowym. Pozostałe 40% emisji to emisje niezabezpieczone. Biorąc pod uwagę kryterium oprocentowania emisji – stałym oprocentowaniem charakteryzują się 4 emisje spośród wymienionych 23. Oznacza to, że 4 spośród 5 emisji w całym sektorze budowlanym oprocentowanych stałym kuponem to emisje o najniższych wartościach. Średnie oprocentowanie tych emisji wynosi 11,25%. Emisje ze zmiennym oprocentowaniem w tym przypadku rozkładają się następująco: 11 emisji to emisje oparte na WIBOR 6M ze średnią marżą 4,86%, natomiast 8 emisji stanowią emisje powiązane z WIBOR 3M ze średnią marżą 5,72%. Znaczy to, iż ponad połowę wszystkich emisji opartych na WIBOR 3M stanowią emisje o wartości do 10 mln zł.

Przeprowadzając naszą analizę dokonaliśmy także szczegółowego badania emisji spółek o najniższych przychodach w podziale na dwie grupy – przychody do 65 mln zł oraz przychody od 20 mln zł do 40 mln zł. Z naszych analiz wynikają poniższe wnioski.

Emitenci z branży budowlanej, którzy w 2013 roku osiągnęli przychody na poziomie od 20 mln do 40 mln zł wprowadzili na Catalyst 19 emisji obligacji. Wszystkie z tych emisji są oprocentowane zmiennie w oparciu o WIBOR 6M lub WIBOR 3M. Ich średnie oprocentowanie wynosi ok. 7,63%, przy czym uśredniona marża dla WIBOR 6M wynosi około 4,97%, natomiast średnia marża dla WIBOR 3M wynosi 6,38%. Średnia wartość emisji podmiotów z przychodami od 20 mln zł do 40 mln zł wynosi aktualnie ponad 33 mln zł, a ich mediana 27 mln zł. Wśród wymienionych 19 emisji, aż 18 jest zabezpieczonych, w tym 72% poprzez umowę poręczenia (13 emisji), 22% na hipotekach (4 emisje) oraz 1 na zastawie rejestrowym.

Emisje drugiej badanej grupy emitentów z branży o przychodach do 65 mln zł stanowiły 42 emisje spośród wszystkich 77 emisji w sektorze deweloperskim. Wśród nich znalazły się wszystkie 5 emisji oprocentowanych stałym kuponem oraz 37 emisji ze zmiennym oprocentowaniem opartym o WIBOR 6M (81%) oraz o WIBOR 3M (19%). Średnie oprocentowanie emisji ze zmiennym kuponem wyniosło 7,19% przy czym średnia marża dla emisji powiązanych z WIBOR 6M wyniosła 5,27%, natomiast dla emisji powiązanych z WIBOR3M 5,74%. Średnia wartość emisji podmiotów z przychodami do 65 mln zł wynosi aktualnie ponad 29 mln zł, natomiast ich mediana 20 mln zł. Wśród wymienionych 42 emisji 76% jest zabezpieczonych (32 emisje), a pozostałe 24%, tj. 10 emisji nie posiada zabezpieczenia. Zabezpieczenie stanowią w ponad 53% hipoteka (17 emisji), 43% to poręczenia (14 emisji) oraz jedna na zastawie rejestrowym.

Podsumowując nasze zestawienie emisje o stałym oprocentowaniu pozwalają inwestorom zarobić w skali roku dużo więcej niż emisje z kuponem zmiennym. Niestety takie emisje są dość rzadkie na rynku, a jeżeli się pojawiają to najczęściej dotyczą niewielkich wartości całkowitych emisji i ich nabycie może okazać się trudne. Największą ilość emisji na rynku Catalyst stanowią emisje oprocentowane w oparciu o stopę WIBOR 6M, natomiast większość emisji oprocentowanych stałym kuponem oraz opartych na WIBOR 3M to emisje, których wartość nie przekracza 10 mln zł. Emisje, które były przez nas brane po uwagę są najczęściej emisjami zabezpieczonymi – najczęściej poprzez hipotekę lub poręczenia. Świadczy to o tym, że większą ilość emisji niezabezpieczonych stanowią emisje o wyższych wartościach emisyjnych oraz emisje przeprowadzane przez silniejsze spółki o przychodach powyżej 65 mln zł.

Autor: Tomasz Styrcula


Obligacje korporacyjne – oprocentowanie

Obligacje korporacyjne stają się coraz popularniejszą formą inwestowania kapitału. Dłużne instrumenty finansowe to alternatywa wobec lokat bankowych, dająca możliwość większego zarobku obarczonego względnie niskim ryzykiem.  

Charakterystyka obligacji, jako instrumentów finansowych pozwala inwestorom osiągać przychody z tytułu:
  • odsetek lub dyskonta (w przypadku obligacji zerokuponowych),
  • zysku wynikającego z różnicy pomiędzy ceną sprzedaży i zakupu obligacji, bądź z różnicy pomiędzy ceną wykupu i wartością nominalną obligacji,
  • reinwestycji wypłacanych odsetek.
Oprocentowanie obligacji korporacyjnych jest mocno zróżnicowane (od 4% do nawet 20%) i zależy od wielu czynników. Obligacje mogą posiadać stały kupon lub ich oprocentowanie może być zmienne i uzależnione najczęściej od wysokości wskaźnika WIBOR 3M lub WIBOR 6M wraz z dodatkową marżą. Istnieją dwie główne strategie inwestycji w obligacje korporacyjne w zależności od rodzaju ich oprocentowania:
  • w przypadku, gdy inwestor spodziewa się obniżki stóp procentowych warto inwestować w obligacje ze stałym kuponem oraz z długim terminem wykupu – spadek stóp procentowych doprowadzi do wzrostu wartości obligacji,
  • kiedy inwestor spodziewa się wzrostu stóp procentowych opłaca się inwestować w obligacje ze zmiennym oprocentowaniem i krótkim terminem wykupu – co pozwoli na dokonanie w przyszłości kolejnych inwestycji w obligacje o jeszcze wyższym oprocentowaniu dostosowanym do zmieniających się warunków rynkowych.
Poziom oprocentowania obligacji korporacyjnych oferowanych przez Emitentów zależy m.in. od:
  • ryzyka niewypłacalności Emitenta (tj. jego historii, wielkości, ratingu),
  • od tego czy Emitent planuje wprowadzenie obligacji na rynek Catalyst, co pozwoli na zwiększenie płynności obligacji,
  • terminu zapadalności obligacji,
  • zabezpieczenia obligacji.
Czynnik niewypłacalności Emitenta ma zdecydowanie największy wpływ na wysokość oprocentowania obligacji. Największe różnice w wysokości oprocentowania obligacji występują pomiędzy niewielkimi podmiotami, które posiadają znikome doświadczenie w emisji instrumentów finansowych lub po raz pierwszy emitują obligacje, a dużymi spółkami z wieloletnią historią i doświadczeniem na rynku finansowym. Przykładowo obligacje spółki Europejski Fundusz Medyczny S.A. w ostatniej publicznej emisji w pierwszym okresie odsetkowym były oprocentowane na poziomie 10,1%, podczas gdy oprocentowanie obligacji PKN Orlen wynosiło w przybliżeniu niewiele ponad 4%. Takie różnice są zrozumiałe, ponieważ ryzyko niewypłacalności Emitenta w przypadku PKN Orlen jest niewspółmiernie mniejsze, a jednocześnie oprocentowanie na poziomie WIBOR 6M + marża 1,5% stanowi ciekawą alternatywę dla lokat bankowych. Mniejsze spółki poprzez wyższe oprocentowanie obligacji korporacyjnych zachęcają inwestorów do inwestycji w ich instrumenty dłużne.

Informacja ze strony Emitenta odnośnie wprowadzenia obligacji na rynek Catalyst także ma wpływ na poziom oprocentowania obligacji, ponieważ obecność obligacji na Catalyst znacząco zwiększa ich płynność i pozwala na łatwiejszą odsprzedaż innemu inwestorowi. Tym samym należy oczekiwać, że deklaracja ze strony Emitenta o wprowadzeniu obligacji na Catalyst w pewnym stopniu obniży poziom oprocentowania papierów wartościowych. Jeżeli natomiast obligacje nie będą notowane na rynku Catalyst, wówczas będzie dodana premia za brak płynności.

Premia za ryzyko terminu zapadalności obligacji jest analogiczna do rynku lokat bankowych – im dłuższy termin zapadalności obligacji, tym wyższe będzie ich oprocentowanie. Zasadniczo obligacje korporacyjne dzieli się na krótko- (do 1 roku), średnio- (2 do 5 lat) i długoterminowe (powyżej 5 lat).

Ostatni wymieniony czynnik wpływający na wysokość oprocentowania obligacji korporacyjnych to ich zabezpieczenie (w formie hipoteki na nieruchomości, zastawu na akcjach lub inne). Jak łatwo można się domyślić – obligacje zabezpieczone charakteryzują się niższym wskaźnikiem oprocentowania. W praktyce większość emitowanych obligacji jest niezabezpieczona, a samo zabezpieczenie obligacji nie jest znaczącym czynnikiem dającym pewność odzyskania kapitału w przypadku braku wypłaty odsetek lub niewykupienia obligacji przez Emitenta, ponieważ obligatariusze mają prawo dochodzenia swoich roszczeń dopiero po uregulowania kosztów postępowania, zobowiązań publiczno-prawnych oraz zobowiązań wobec pracowników Emitenta.

Średnie oprocentowanie obligacji korporacyjnych na rynku Catalyst w drugim kwartale 2014 roku wyniosło 7,60%. Najwyżej oprocentowane były obligacje spółki Ekopaliwa Chełm – 15% w skali roku. Ponadto wysokim oprocentowaniem charakteryzowały się także obligacje spółek ZPS Krzętle (12,5%), a także Uboat Line – 12,21% w skali roku.

Obligacje notowane na rynku Catalyst w znaczącej przewadze są obligacjami o zmiennym oprocentowaniu (83%), obligacje o stałym kuponie stanowią prawie 17% wszystkich obligacji korporacyjnych notowanych na Catalyst, natomiast obligacje zerokuponowe to niecały 1% wszystkich obligacji. Średnie oprocentowanie obligacji o zmiennym oprocentowaniu kształtowało się w drugim kwartale 2014 roku na poziomie 7,33%, natomiast oprocentowanie obligacji o stałym kuponie wyniosło 9,01%. 

Jak kupić obligacje korporacyjne? cz. 2 Rynek wtórny

W tej części artykułu pt. „Jak kupić obligacje korporacyjne” omówimy proces zakupu obligacji korporacyjnych na rynku wtórnym.
 
Poza opisanym poprzednio procesem zakupu obligacji na rynku pierwotnym, drugą możliwością nabycia obligacji przedsiębiorstw jest ich zakup na rynku wtórnym. Po zakończeniu okresu subskrypcji oraz przydziale obligacji inwestorzy mogą zawierać transakcje kupna-sprzedaży między sobą bez udziału emitenta. Jeżeli obligacje zostały wprowadzone do obrotu na rynku Catalyst – transakcji dokonuje się w systemie giełdowym poprzez rachunek maklerski. W przypadku obligacji nienotowanych na rynku można je nabyć bądź sprzedać poprzez zawarcie umowy cywilnoprawnej.
 
Zatwierdzenie transakcji na podstawie umowy cywilnoprawnej następuje po przedstawieniu w biurze maklerskim umowy sprzedaży wraz z potwierdzeniem zakupu. W przypadku jeżeli umowa nie została zawarta w formie aktu notarialnego w biurze maklerskim powinni pojawić się zarówno sprzedawca jak i kupujący, jeżeli umowa została spisana notarialnie – wystarczy obecność kupującego.
 
W przypadku transakcji dokonywanych w systemie giełdowym na rynku Catalyst wystarczy złożyć zlecenie w naszym biurze maklerskim, które zrealizuje broker. Notowania dłużnych instrumentów finansowych odbywają się w następujących godzinach:

Fazy notowań Catalyst

Zlecenia maklerskie mogą być składane w fazach: przed otwarciem, przed zamknięciem oraz w fazie notowań ciągłych, natomiast realizacji podlegają w fazie otwarcia, zamknięcia oraz notowań ciągłych. W fazach otwarcia i zamknięcia następuje określenie kursu otwarcia/zamknięcia oraz realizacja zleceń i zawarcie transakcji spełniających warunki realizacji po cenie otwarcia/zamknięcia. W fazie notowań ciągłych zlecenia są realizowane zgodnie z priorytetem ceny, a następnie z priorytetem czasu przyjęcia do arkusza zleceń.

Transakcje zawarte na Catalyst są ewidencjonowane i rozliczane przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który gwarantuje bezpieczeństwo transakcji. Rozliczenie transakcji w  KDPW trwa dwa dni robocze, i w takim czasie po dokonaniu transakcji sprzedaży środki finansowe znajdą się na naszym rachunku.

Ceny obligacji kształtują się w wyniku poziomu popytu i podaży. W głównej mierze cenę transakcji kształtuje wartość nominalna obligacji powiększona o gwarantowane odsetki, jednak występują także wahania w zależności od np. sytuacji gospodarczej czy nastrojów giełdowych. Z reguły wahania cen obligacji na rynku wtórnym nie są tak duże jak w przypadku akcji. Mniejsza jest także płynność – w porównaniu do akcji znacznie mniej obligacji przechodzi z rąk do rąk. Ponadto początkujących inwestorów może zdziwić fakt, że kurs notowań obligacji jaki znajdziemy na stronie głównej rynku Catalyst jest podawany w wartościach procentowych, a nie w złotych jak w przypadku akcji. Także w procentach podaje się wartość, po jakiej chcielibyśmy dokonać zakupu lub sprzedaży obligacji. Wskazany procent odnosi się do wartości nominalnej obligacji, oznacza to, że w przypadku gdy kurs obligacji wynosi 102,50 to jej wartość nieznacznie wzrosła, a w przypadku gdy kurs wynosi np. 78,00 – wartość obligacji zdecydowanie spadła, co wskazuje na prawdopodobne problemy finansowe emitenta i chęć pozbycia się obligacji przez inwestorów. Więcej na temat cen obligacji można przeczytać w osobnym artykule. Transakcje zawierane na Catalyst są ewidencjonowane i rozliczane przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który gwarantuje ich bezpieczeństwo. KDPW rozlicza transakcje w terminie dwóch dni roboczych (D+2) co oznacza, że po nabyciu obligacji pojawią się one na naszym rachunku maklerskim po dwóch dniach roboczych, podobnie w przypadku sprzedaży obligacji – środki finansowe znajdą się na naszym rachunku po tym czasie.

Bardzo istotnym aspektem transakcji na rynku wtórnym obligacji są kwestie podatkowe – szerzej opisane w artykule pt. „Opodatkowanie obligacji korporacyjnych na rynku wtórnym Catalyst”. Należy pamiętać, że kupując obligacje w środku lub pod koniec okresu odsetkowego obowiązek podatkowy w tym i każdym kolejnym okresie przechodzi na nabywcę. Oznacza to, że sprzedający nie zapłaci podatku Belki od swojej części odsetek ponieważ zrobi to kupujący. W związku z tą zależnością bardzo często ceny obligacji spadają wraz ze zbliżającym się terminem wypłaty odsetek. Mimo wszystko z punktu widzenia nabywcy najlepszym okresem zakupu obligacji jest termin na początku okresu odsetkowego.

Transakcje na rynku wtórnym są obarczone dodatkowym kosztem:

  • w przypadku obligacji notowanych na Catalyst jest to prowizja maklerska od wartości transakcji. Wysokość prowizji zależy od biura maklerskiego, w którym posiadamy rachunek. Prowizję płaci zarówno sprzedający i kupujący obligacje;
  • w przypadku umów cywilnoprawnych swego rodzaju „prowizję” stanowi podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości transakcji. Obowiązek zapłaty podatku spoczywa solidarnie na kupującym i sprzedającym obligacje, jednak zwyczajowo ponosi go tylko sprzedający.
Innym sposobem inwestowania w obligacje korporacyjne bez konieczności bezpośredniego udziału w procesie zakupu obligacji jest zakup jednostek uczestnictwa funduszu inwestującego w obligacje przedsiębiorstw. Ta forma inwestycji została szerzej opisana w oddzielnych artykułach przedstawiających zalety oraz porady dotyczące wyboru odpowiedniego funduszu inwestycyjnego obligacji korporacyjnych. W krótkich słowach dokonując zakupu jednostki uczestnictwa to fundusz zarządza naszymi aktywami, decyduje które obligacje kupić i tym samym buduje nasz portfel inwestycyjny – inwestor natomiast uczestniczy we wzroście lub spadku wartości tych aktywów.

Ryzyko inwestycji w obligacje korporacyjne

Tematem tego artykułu jest ryzyko towarzyszące uczestnikom rynku kapitałowego inwestującym w obligacje korporacyjne.Każda inwestycja na rynku kapitałowym wiąże się z pewną dozą niepewności, którą inwestor musi zaakceptować lokując swoje pieniądze w konkretne instrumenty finansowe. Złota reguła inwestycji głosi im wyższa stopa zwrotu z inwestycji – tym wyższe ryzyko poniesienia straty. Podstawowe pytanie, na które powinien odpowiedzieć sobie każdy inwestor brzmi: „Jak wysokie ryzyko inwestycji jestem w stanie zaakceptować?”. W zależności od udzielonej odpowiedzi możemy ulokować swój kapitał np. na lokacie, w obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne czy akcje.

Kolejność wymienionych instrumentów nie jest przypadkowa, każdy z nich charakteryzuje się coraz wyższym stopniem ponoszonego ryzyka, a co za tym idzie – wyższą oczekiwaną stopą zwrotu z inwestycji.  Inwestorzy, którzy chcą zarobić więcej niż na lokacie, jednocześnie ryzykując mniej niż inwestując w akcje mogą wybrać instrument o pośrednim poziomie ryzyka – obligacje korporacyjne. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że ryzyko z nimi związane nie jest jednakowe w każdym przypadku.
 
Ryzyka występujące na rynku obligacji
Na ryzyko składa się wiele czynników zależnych zarówno od cech rynku obligacji, konkretnego przedsiębiorstwa i jego branży jak również od poziomu wiedzy samego inwestora. Odpowiednia ocena ryzyka inwestycji w obligacje danego emitenta pozwala zaoszczędzić wiele pieniędzy, nerwów i rozczarowań. Poniżej przedstawione zostaną podstawowe ryzyka dotyczące obligacji korporacyjnych.
 
Ryzyko kredytowe
Biorąc pod uwagę ryzyko kredytowe należy pamiętać o tym, że obligacja to nic innego jak dług przedsiębiorstwa zaciągnięty wobec inwestora. Ten rodzaj ryzyka jest, więc związany z niedotrzymaniem warunków emisji, a skutkiem jego wystąpienia może być niewypłacenia odsetek od obligacji lub niewypłacenie wartości nominalnej w terminie wykupu obligacji. Przed dokonaniem zakupu inwestor powinien przede wszystkim ocenić poziom ryzyka wypłacalności emitenta, który w głównej mierze zależy od jego wyników finansowych, historii i doświadczenia. Istnieje wiele metod oceny ryzyka kredytowego, a jedną z najpopularniejszych jest tzw. rating ustalany przez takie agencje ratingowe jak Fitch Ratings, Moody’s, Standard & Poor’s.
 
Ryzyko wahań cen instrumentów i ich płynności
Rynek obligacji charakteryzuje się mniejszą częstotliwością wahań cen instrumentów w porównaniu do rynku akcji, gdzie spore wahania wartości występują na porządku dziennym. W przypadku obligacji zwykle ich ceny oscylują wokół wartości nominalnych, a odchylenia wynoszą maksymalnie 1-3% ceny w przeciągu nawet kilku lat. Niemniej trzeba jednak pamiętać, że w przypadku kłopotów finansowych spółki i spadku ich prestiżu wycena ich obligacji może zostać mocno obniżona.
 
Problemem rynku Catalyst jest również bardzo często niewielka płynność obligacji – zwłaszcza, kiedy emitent ma kłopoty finansowe, pozbycie się obligacji jest praktycznie niemożliwe. Pewnym wyjściem z sytuacji i minimalizacją ryzyka płynności może być nabywanie jednostek uczestnictwa w funduszach obligacji korporacyjnych, w których znane są ściśle określone warunki wyjścia z inwestycji. Wiąże się jednak z większymi kosztami zarządzania przez fundusz, a więc jednocześnie mniejszym zyskiem dla inwestora.
 
Ryzyko stopy procentowej
Ryzyko stopy procentowej występuje, jako ryzyko ceny lub ryzyko reinwestowania. Ryzyko ceny występuje w sytuacji, gdy inwestor nie przetrzymuje obligacji do terminu wykupu, ale sprzedaje ją przed tym terminem. Objawia się w następujący sposób:
  1. wzrost stopy dochodu na rynku oznacza spadek zrealizowanej stopy dochodu, wynikający ze zmiany ceny sprzedaży,
  2. spadek stopy dochodu na rynku oznacza wzrost zrealizowanej stopy dochodu, wynikający ze zmiany ceny sprzedaży.  
Ryzyko reinwestowania. Warunkiem zrealizowania stopy dochodu w terminie do wykupu (YTM), jest reinwestowanie odsetek po stopie procentowej równej stopie dochodu. Jeśli stopa reinwestowania będzie inna niż YTM, wówczas zmieni się również zrealizowana stopa dochodu. Ryzyko reinwestycji charakteryzuje się tym, że w przypadku wzrostu oczekiwanej stopy zwrotu na rynku, wzrasta również zrealizowana stopa dochodu. Gdy na rynku spada wartość oczekiwanej stopy zwrotu, wówczas maleje zrealizowana stopa zwrotu z inwestycji.
 
Pozytywnym aspektem rynku obligacji korporacyjnych jest fakt, iż zdecydowana większość (około 83%) obligacji notowanych na Catalyst to papiery o zmiennym oprocentowaniu opartym na stopie WIBOR oraz dodatkowej stałej marży. Pozwala to na częściowe uniknięcie ryzyka stopy procentowej, zwłaszcza, że w najbliższym czasie dużo bardziej prawdopodobnym scenariuszem jest podwyższanie stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej, co przyniesie automatyczną korzyść inwestującym w tak oprocentowane instrumenty.
 
Co zrobić by zminimalizować ryzyko inwestycyjne?
Początkujący inwestor może z powodzeniem samodzielnie inwestować w obligacje takich firm jak PKN Orlen, KRUK S.A. czy PCC Rokita osiągając stopy zwrotu z inwestycji na poziomie 4% – 6,5%. Inwestowanie w takie podmioty nie wymaga specjalistycznej wiedzy, nie wiąże się z nadmiernym ryzykiem i przynosi zysk porównywalny lub nawet wyższy niż inwestycja poprzez wyspecjalizowany fundusz. Można oczywiście zarobić więcej inwestując w instrumenty o wyższym ryzyku i oprocentowaniem na poziomie 9%-12% w skali roku. Problem jednak polega na tym, że dokonując zakupu takich obligacji inwestor powinien posiadać już wiedzę oraz doświadczenie z zakresu oceny wiarygodności finansowej przedsiębiorstwa. Samodzielne inwestowanie wymaga poświęcenia czasu na monitorowanie sytuacji danej branży, przeprowadzanie własnych analiz oraz śledzenia informacji o podmiotach, których instrumenty dłużne nabyliśmy.
 
Aby zminimalizować ryzyko związane z rynkiem obligacji korporacyjnych wszystkim inwestorom zaleca się dywersyfikację portfela obligacji pod względem parametrów takich jak: stopa procentowa, horyzont czasowy czy ryzyko inwestycji i dostosowanie ich do własnych oczekiwań. Według specjalistów udział pojedynczego emitenta w portfelu nie powinien przekraczać 2% aktywów, co oznacza, że portfel powinien składać się z minimum 50 emitentów. Jest to ilość trudna do monitorowania zwłaszcza dla osób niedoświadczonych i nie posiadających odpowiedniego przygotowania. Inwestorom akceptującym umiarkowane ryzyko zaleca się, aby portfel w znaczącej większości składał się z „pewniejszych”, mniej ryzykownych papierów wartościowych. Inwestując z Best Capital otrzymujecie Państwo dostęp do autorskich analiz oraz opinii naszych specjalistów dotyczących sytuacji finansowych emitentów, których instrumenty oferujemy, co dodatkowo pozwoli na minimalizacje ryzyka inwestycyjnego. 

Czy mogę sprzedać obligacje korporacyjne przed terminem wykupu?

Termin wykupu obligacji, nazywany też terminem zapadalności obligacji to okres czasu, po którym emitent obligacji zgodnie z warunkami emisji zobowiązuje się do odkupu obligacji od obligatariusza. Ze względu na termin zapadalności obligacji dzieli się je na krótko-, średnio- oraz długoterminowe. Krótkoterminowe to papiery emitowane na okres do 1 roku, średnioterminowymi określa się obligacje z terminem wykupu od 1 do 5 lat, natomiast powyżej 5 lat to obligacje długoterminowe.
 
Dokonanie zakupu obligacji przez inwestora nie oznacza, że zobowiązuje się być w ich posiadaniu aż do terminu wykupu. Istnieją różne sposoby na sprzedaż posiadanych obligacji zarówno w obrocie giełdowym (jeżeli obligacje wprowadzono na Catalyst) jak również poprzez zawarcie umowy cywilnoprawnej.
 
Sprzedaż na Catalyst jest łatwiejsza ponieważ wymaga mniejszego zaangażowania – wystarczy złożyć odpowiednią dyspozycję u brokera i czekać na dopasowanie naszej oferty do dyspozycji inwestora poszukującego możliwości nabycia obligacji. Sprzedaż za pośrednictwem domu maklerskiego wiąże się z prowizją maklerską płaconą od wartości transakcji. Wysokość prowizji zależy od danego biura maklerskiego i jest płacona zarówno przez kupującego jak i sprzedającego obligacje.
 
W przypadku sprzedaży obligacji nie będących przedmiotem obrotu giełdowego można je sprzedać w drodze zawarcia umowy cywilnoprawnej – oczywiście jeżeli znajdziemy osobę zainteresowaną nabyciem naszych obligacji. Aby transakcja została zatwierdzona, a zmiany dokonane w rejestrze nabywców obligacji należy udać się razem z kupującym do domu maklerskiego i przedstawić umowę sprzedaży obligacji oraz potwierdzenie ich zakupu. Jeżeli umowa sprzedaży miała postać aktu notarialnego wystarczy, żeby w biurze maklerskim stawił się sam kupujący. Z umową cywilnoprawną wiąże się podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 2% wartości transakcji, którego obowiązek zapłacenia spoczywa solidarnie na kupującym i sprzedającym, jednak zwyczajowo pokrywa go sprzedający.
 
Możliwa jest także sprzedaż obligacji poza obrotem na rynku regulowanym, jednak za pośrednictwem firmy inwestycyjnej (np. domu maklerskiego). W takim przypadku to dom maklerski zajmuje się poszukiwaniem drugiej strony transakcji lub sam decyduje się na zakup naszych papierów wartościowych. Z tej formy sprzedaży wynika istotna korzyść dla sprzedającego – pośrednictwo firmy inwestycyjnej w transakcji wiąże się ze zwolnieniem z podatku od czynności cywilnoprawnych. W zamian za to płacona jest prowizja domu maklerskiego – która jest negocjowana, a której obowiązek zapłacenia spoczywa solidarnie na kupującym i sprzedającym. W przypadku gdy nabywcą jest sam dom maklerski najczęściej prowizja jest pomijana (zazwyczaj cena jest ustalana na poziomie, który zapewnia korzyść finansową kupującemu).
 
Po zawarciu transakcji sprzedaży, rozliczeniu transakcji przez KDPW lub inną uprawnioną do tego firmę inwestycyjną obligacje pojawią się na rachunku maklerskim nabywcy, a wszystkie kolejne świadczenia będą trafiały na rachunek nowego obligatariusza. Rozliczenie transakcji przez KDPW trwa dwa dni robocze (D+2), co oznacza, że po zawarciu transakcji inwestorzy muszą poczekać dwa dni robocze na zaksięgowanie zmian na rachunkach maklerskich.

Jak często wypłacane są odsetki i czy od razu mam do nich dostęp?

Jedną z najprzyjemniejszych chwil związanych z inwestowaniem w obligacje korporacyjne jest moment wypłacenia odsetek w terminie, niejednokrotnie dużo wyższych niż na lokacie bankowej. Kiedy jednak wypłacane są odsetki od obligacji? Czy są od razu dostępne?

Obligacje korporacyjne to nic innego jak dług zaciągnięty przez spółkę u obligatariuszy, od którego naliczane są odsetki. Na konstrukcje obligacji korporacyjnych składa się między innymi termin wypłaty odsetek od obligacji. Informację na temat okresów odsetkowych i dni wypłaty odsetek zawarte są w dokumentacji emisji obligacji udostępnianej przez emitenta bądź Giełdę Papierów Wartościowych S.A. W praktyce przyjmuje się następujące rozwiązania:

  1. obligacje z kuponem miesięcznym – odsetki wypłacane co miesiąc,
  2. obligacje z kuponem półrocznym – odsetki wypłacane co poł roku,
  3. obligacje z kuponem rocznym – odsetki wypłacane raz w roku,
  4. obligacje z kuponem wypłacanym wraz z wykupem obligacji.

Po zaksięgowaniu odsetek na koncie maklerskim inwestora są one od razu dostępne. Inwestor może wpłacić je na swoje konto bankowe lub reinwestować, lokując w innym projekcie inwestycyjnym. W praktyce występują również obligacje zerokuponowe, tj. takie, od których nie otrzymuje się odsetek. W takim przypadku zyskiem dla inwestora jest różnica między kupnem obligacji z dyskontem a ceną nominalną, po jakiej emitent wykupuje obligacje. 

Proces emisji i wprowadzenia obligacji do obrotu na rynku Catalyst

Best Capital jako Autoryzowany Doradca rynku Catalyst wspiera spółki w procesie pozyskania kapitału poprzez emisję obligacji oraz w procesie późniejszego ich wprowadzenia do obrotu na rynku Catalyst. Poniżej prezentujemy poszczególne etapy obu procesów.

Proces emisji obligacji w formie oferty prywatnej

1. Decyzja o emisji
Spółka zainteresowana pozyskaniem kapitału w pierwszej kolejności powinna zdecydować, czy chce tego dokonać poprzez zwiększenie kapitału własnego czy kapitału obcego. Drugim krokiem jest wybór pomiędzy finansowaniem poprzez zaciągnięcie kredytu bankowego lub emisję obligacji.

2. Przygotowanie warunków emisji, uchwały emisyjnej, propozycji nabycia
W chwili, gdy spółka decyduje się na pozyskanie kapitału poprzez emisję obligacji, należy ustalić jej warunki, podjąć uchwałę o emisji i przygotować propozycję nabycia.Propozycja nabycia w przypadku oferty prywatnej, może zostać skierowana do nie więcej niż 149 oznaczonych adresatów. Elementy, które powinni zostać zawarte w warunkach emisji i propozycji nabycia, są regulowane przez zapisy Ustawy o obligacjach.

3. Podpisanie umowy z agentem emisji
Agent emisji pełni rolę techniczną przy emisji obligacji. Prowadzi rejestr obligacji i obsługuje świadczenia należne z tytułu ich posiadania. W sytuacji, gdy obligacje mają zostać wprowadzone do obrotu na rynku Catalyst, agent emisji bierze także udział w procesie ich rejestracji w KDPW.

4. Plasowanie emisji (zapisy, zbieranie wpłat, przydział obligacji)
W określonych w warunkach emisji terminach przyjmowane są zapisy i wpłaty na obligacje. Jeżeli zgodnie z warunkami emisji spełnione są warunki dojścia emisji do skutku, następuje przydział obligacji inwestorom.

Proces wprowadzenia obligacji do obrotu na rynku Catalyst

1. Podpisanie umowy z Animatorem Rynku
W przypadku wprowadzenia obligacji do obrotu na Catalyst wymagane jest podpisanie umowy z Animatorem Rynku. Ze względu na to, że wiele instrumentów notowanych na Catalyst charakteryzuje się niską płynnością obrotu, rolą Animatora jest właśnie wspieranie płynności.

2. Rejestracja obligacji w KDPW
Aby obligacje mogły być przedmiotem obrotu na Catalyst, muszą zostać zdematerializowane. W tym celu należy dokonać ich rejestracji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych poprzez złożenie stosownego wniosku. Jeżeli emitent po raz pierwszy występuje o rejestrację papierów wartościowych w KDPW, należy także złożyć wniosek o zawarcie umowy o uczestnictwo w typie Emitent.

3. Wprowadzenie do obrotu
Złożenie wniosku o wprowadzenie do obrotu na Catalyst i wyznaczenie pierwszego dnia notowań.

Obowiązki informacyjne emitentów obligacji na Catalyst – raporty bieżące

Emitenci obligacji notowanych na Catalyst komunikują się z inwestorami za pomocą giełdowego systemu EBI. Spółki przekazują informacje bieżące i okresowe, które umożliwiają inwestorom ocenę kondycji finansowej oraz perspektywy rozwoju. Poniżej opiszemy zasady oraz regulacje prawne dotyczące przekazywania informacji przez EBI.

System EBI jest oficjalnym i dedykowanym dla emitentów systemem do przekazywania informacji. Dostęp do systemu EBI mają tylko wybrani pracownicy emitentów. Informacje przekazywane przez EBI pojawiają się na oficjalnej stronie Catalyst.

Załącznik nr 4 do Regulaminu ASO jest podstawowym aktem prawnym regulującym obowiązki informacyjne emitentów obligacji notowanych na Catalyst. Katalog tych obowiązków informacyjnych jest mniejszy niż dla spółek notowanych na rynku głównym GPW lub na NewConnect. Analiza emitenta obligacji jest znacznie prostsza niż emitenta akcji. Dla emitenta obligacji jest to analiza zdolności kredytowej, a dla emitenta akcji przyszła wycena wartości przedsiębiorstwa.

Jeśli emitent notowany na rynku podstawowym GPW albo na NewConnect  wprowadza do obrotu na Catalyst serię obligacji to nadal będą go obowiązywały regulacje z rynków akcyjnych. 

Najważniejsza zasada z regulaminu mówi, że emitent dłużnych instrumentów finansowych jest obowiązany do przekazywania w formie raportu bieżącego informacji o wszelkich okolicznościach lub zdarzeniach, mogą mieć istotny wpływ na sytuację gospodarczą, majątkową lub finansową emitenta lub w ocenie emitenta mogłyby w sposób znaczący wpłynąć na cenę lub wartość notowanych instrumentów finansowych.

Załącznik nr 4 definiuje szczególne zdarzenia, które wymagają publikacji raportu przez system EBI. Poniżej najważniejsze z nich:

  • mające wpływ na zdolność do regulowania zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji,
  • o zamiarze wprowadzenia zmiany, mającej wpływ na prawa posiadaczy obligacji, do aktu założycielskiego, umowy spółki albo statutu,
  • o niedojściu emisji do skutku,
  • o ogłoszeniu upadłości lub ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku lub ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu,
  • o zmianie praw z obligacji notowanych w alternatywnym systemie obrotu, wraz ze wskazaniem zakresu zmian, przy czym za zmianę praw uważa się również zmianę oprocentowania obligacji;
  • o emisji obligacji, obligacji zamiennych na akcje, obligacji z prawem pierwszeństwa oraz obligacji przychodowych,
  • o przyznaniu lub zmianie ratingu dokonanego na zlecenie emitenta.
Drugim katalogiem obowiązków informacyjnych dla emitentów obligacji notowanych na Catalyst są raporty okresowe, którym poświęcimy odrębny artykuł.

Zarejestrowanych inwestorów informujemy o nowych emisjach obligacji korporacyjnych. Polecamy wypełnienie formularza zgłoszeniowego.

Jaka branża jest najlepsza na Catalyst?

Na rynku Catalyst notowane są obligacje emitentów z szerokiego wachlarza sektorów i branż. Wśród nich dominują 3 sektory: banki, dostawcy usług finansowych i deweloperzy. Spółki z pozostałych sektorów mają wyraźnie mniejszą reprezentację. Jakie potencjalne zyski można osiągnąć inwestując w obligacje korporacyjne emitentów z danego sektora i jakie ryzyko się z tym wiąże? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie w niniejszym artykule.

Banki

Wśród obligacji tego sektora dominują duże emisje przynoszące względnie nieduże stopy zwrotu. Średnie oprocentowanie obligacji banków w bieżącym okresie odsetkowym wynosi 5,8%. Jest to niewiele na tle całego rynku Catalyst. Wynika to oczywiście ze względnie małego ryzyka kredytowego wiążącego się z inwestycją w obligacje banków. Potwierdza to także średnia rentowność brutto w terminie do wykupu (YTM), która wynosi 5%.

Sektor usług finansowych

Sektor usług finansowych jest reprezentowany przez windykatorów, firmy faktoringowe, firmy inwestycyjne oraz pożyczkowe. Średnia wartość emisji obligacji spółek z tego sektora jest zdecydowania niższa w porównaniu z emisjami obligacji banków.  Spółki z sektora usług finansowych oferują obligacje o bardzo atrakcyjnym oprocentowaniu. Dla bieżącego okresu odsetkowego wynosi średnio 9%. Jednocześnie średnia rentowność brutto w terminie do wykupu wynosi tylko 7,5%. Wynika to z faktu, że kurs większości obligacji tego sektora kształtuje się powyżej 100. Wysoka wycena obligacji przedsiębiorstw z usług sektora finansowego na Catalyst wynika z atrakcyjnej relacji zysku do ryzyka.

Deweloperzy

Branża deweloperska w ostatnich latach przechodzi ciężkie chwile. Ma to także przełożenie na rynek obligacji spółek z tego sektora. Przeglądając przypadki braku terminowej spłaty obligacji notowanych na Catalyst możemy zauważyć, że deweloperzy mają w nich znaczący udział.

Średnie oprocentowanie obligacji deweloperów w bieżącym okresie odsetkowym wynosi 8,8% (nieznacznie mniej niż w przypadku sektora usług finansowych). Jednak średnia rentowność brutto w terminie do wykupu wynosi aż 15,6%. Znaczny wpływ na ten wynik mają niskie kursy obligacji MEW i Gant Development. Po ich wyłączeniu z obliczeń średnie YTM brutto obligacji deweloperów wynosi 9,4%.

Wynika z tego, że oprocentowanie  oferowane na rynku pierwotnym przez deweloperów i spółki z sektora usług finansowych jest porównywalne.  Jednak na rynku wtórnym inwestorzy oczekują dyskonta kupując obligacje deweloperów, z powodu wyższego przypisywanemu sektorowi.

Podsumowanie

Obligacje banków to inwestycja odpowiednia dla osób, które poszukują zysków nieznacznie wyższych niż na lokatach bankowych.  Inwestorzy zainteresowani wyższymi stopami zwrotu mogą zainteresować się obligacjami spółek z sektora usług finansowych i deweloperów.  Atrakcyjnie  w tym porównaniu wypada sektor usług finansowych charakteryzujący się mniejszym ryzykiem niż obligacje deweloperów, przy zbliżonej rentowności. Warto jednak pamiętać, że są to dane uśrednione. Ryzyko obligacji poszczególnych emitentów może kształtować się na poziomie zupełnie niezależnym od średniego ryzyka sektora.

Inwestorom zainteresowanym inwestowaniem w obligacje korporacyjne na rynku pierwotnym polecamy wypełnienie formularza zgłoszeniowego. Na bieżąco informujemy o aktualnych emisjach obligacji korporacyjnych.

Historia rozwoju i perspektywy rynku obligacji Catalyst

Catalyst jest rynkiem obligacji uruchomionym 30 września 2009 roku. Powstanie tego rynku ten niesie nowe możliwości dla inwestorów indywidualnych oraz dla emitentów. Inwestorzy mają alternatywę wobec inwestowania w  ryzykowne akcje i niskodochodowe obligacje skarbowe. Emitenci uzyskali dostęp do nowego źródła finansowania swojego rozwoju.

Catalyst dzielimy na cztery mniejsze rynki, dwa rynki detaliczne prowadzone przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie oraz dwa rynki hurtowe prowadzone przez BondSpot. Z kolei dla obu rodzajów wyróżniany jest rynek regulowany i ASO (Alternatywny System Obrotu). Rynki hurtowe od detalicznych różnią się przede wszystkim wielkością transakcji (pakiety o minimalnej wysokości 100 tysięcy złotych na rynku hurtowym). Rynki regulowane różnią się od ASO wielkością dopuszczanych emisji i wymogami formalnymi, które musi spełnić emitent. Na rynku regulowanym próg dopuszczenia emisji jest wyższy, a jednym z dodatkowych wymogów jest konieczność sporządzenia prospektu emisyjnego zatwierdzanego przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Na Catalyst notowane są:

  • obligacje korporacyjne,
  • obligacje skarbowe,
  • obligacje komunalne,
  • obligacje spółdzielcze,
  • listy zastawne.

Uruchomienie Catalyst przypadło na okres światowego kryzysu finansowego i zmniejszania akcji kredytowej przez banki. Tym samym przedsiębiorstwa uzyskały możliwość pozyskania kapitału w inny sposób, otwierając się w o wiele większym stopniu na inwestorów indywidualnych. Przed uruchomieniem Catalyst na GPW notowana była niewielka liczba obligacji korporacyjnych. Ich emisje odbywały się głównie za pośrednictwem banków poza rynkiem zorganizowanym. Były skierowane przede wszystkim do inwestorów instytucjonalnych, w ograniczonym stopniu do indywidualnych.

Do dziś na Catalyst dominują emisje prywatne skierowane do mniej niż 150 inwestorów z minimalnym zapisem na poziomie zaczynającym się od kilkunastu, kilkudziesięciu tysięcy złotych. Jednak nabycie obligacji korporacyjnych na rynku wtórnym jest już powszechnie dostępne dla każdego posiadacza rachunku w domu maklerskim (minimalna inwestycja to jedna obligacja o wartości nominalnej 1000 lub 100 złotych).

Rozwój rynku obligacji korporacyjnych z jednej strony umożliwił przedsiębiorstwom tanie pozyskanie kapitału, na warunkach przez nie ustalonych, często bez konieczności ustanowienia zabezpieczenia (lub bez wymogu, aby była to hipoteka). Z drugiej strony inwestorzy indywidualni uzyskali dostęp do inwestycji o średnim ryzyku. Wcześniej do wyboru mieli przede wszystkim inwestycje o dużym ryzyku (akcje, instrumenty pochodne) lub małym (lokaty, obligacje skarbowe). Ryzyko na poziomie średnim było możliwe do uzyskania przede wszystkim w przypadku funduszy inwestycyjnych posiadających w swoim portfelu akcje i obligacje skarbowe jednocześnie.

Obligacje korporacyjne świetnie zapełniają wspomnianą lukę. W szczególności dla inwestorów, którzy chcą decydować o tym kiedy i w jakie instrumenty mają zamiar inwestować. W przypadku funduszy inwestycyjnych trzeba zdać się na profesjonalizm zarządzających. Główne zalety obligacji przedsiębiorstw dla inwestorów to: z góry ustalone przepływy pieniężne, względnie mała zmienność wartości instrumentów oraz względnie niska ilość czasu konieczna do monitorowania portfela.

Obecnie łączna wartość wszystkich emisji notowanych na Catalyst wynosi ponad 600 mld złotych, z czego około 90% przypada na obligacje skarbowe. W pozostałej części dominują obligacje korporacyjne o łącznej wartości emisji wynoszącej prawie 50 mld złotych (ok. 130 emitentów, prawie 300 serii obligacji). Warto pamiętać, że prawie 30 mld złotych z tej kwoty stanowią emisje Banku Gospodarstwa Krajowego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

W pierwszych trzech latach działalności bardzo dynamicznie rosła liczba emitentów, notowanych serii i łączna wartość emisji notowanych na Catalyst. Było to spowodowane tym, że w początkowej fazie rozwoju było niewiele wykupów. Wzrost opisanych powyżej statystyk w przyszłości może charakteryzować się mniejszą dynamiką, ale perspektywy rozwoju rynku obligacji korporacyjnych są bardzo dobre. Łączna wartość emisji obligacji przedsiębiorstw stanowi około 6% PKB Polski. W przypadku rynków bardziej rozwiniętych takich jak USA, Wielka Brytania, Francja, Włochy czy Niemcy wspomniana relacja wynosi 100% PKB lub więcej. Doskonale obrazuje to drzemiący w rynku Catalyst potencjał.

Notowania obligacji korporacyjnych

Sposób notowań zależy od rodzaju obligacji. W przypadku obligacji zerokuponowych notowana jest cena obligacji, będąca wartością nominalną pomniejszoną o dyskonto wynikające z wymaganej przez inwestorów stopy zwrotu. Każdy uczestnik rynku inwestujący w obligacje korporacyjne powinien zapoznać się z konwencją, zgodnie z którą notowane są obligacje.

W przypadku obligacji o stałym lub zmiennym oprocentowaniu sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana. Notowany jest tak zwany kurs obligacji i to według konkretnego kursu obligacji uczestnicy rynku składają zlecenia kupna i sprzedaży obligacji. Kurs obligacji to wyrażona procentowo część wartości nominalnej.

Jak zatem obliczyć aktualną cenę obligacji znając jej kurs? Weźmy na przykład obligacje o wartości nominalnej równej 1000 i aktualnym kursie rynkowym równym 102. Daje to nam cenę wynoszącą 1020. Jest to tzw. cena czysta, w której nie są brane pod uwagę odsetki.

Odsetki należne obligatariuszom są naliczane każdego dnia. Ich wartość podawana jest w tabelach odsetkowych. Jeśli danego dnia narosłe odsetki wynoszą np. 17,89; to należy dodać je do ceny czystej. W ten sposób osiągniemy tzw. cenę brudną, czyli aktualną wartość obligacji. Kontynuując nasz przykład, wartość obligacji wyniesie 1037,89.

Należy pamiętać, że na rynku Catalyst transakcje są rozliczane na drugi dzień roboczy po zawarciu transakcji. Skutkuje to tym, że w rozliczeniu obowiązują także odsetki należne w tym dniu. Na przykład w rozliczeniu transakcji z poniedziałku będą brane pod uwagę odsetki należne w środę, a w rozliczeniu transakcji z piątku będą brane pod uwagę odsetki należne w następny wtorek.

Ważnym elementem, o którym warto wiedzieć, jest występowanie widełek statycznych i dynamicznych. Mają one zapobiegać gwałtownym wahaniom kursu obligacji, poprzez utrzymanie go w określonym przedziale. Widełki statyczne dla obligacji wynoszą +/- 3 punkty procentowe. Kursem odniesienia dla widełek statycznych w ciągu dnia i na zamknięciu sesji jest kurs otwarcia. Kursem odniesienia dla widełek statycznych na otwarciu sesji jest kurs zamknięcia z poprzedniego dnia sesyjnego. Jeżeli złożone zostanie zlecenie, które wykracza poza ograniczenie zdefiniowane przez widełki, następuje wstrzymanie obrotu na danym instrumencie i przeprowadzane jest równoważnie rynku.

Drugim rodzajem widełek są widełki dynamiczne wynoszące dla obligacji +/- 2 punkty procentowe. Kursem odniesienia w tym wypadku jest kurs ostatniej transakcji. Widełki dynamiczne nie obowiązują na otwarciu i zamknięciu sesji. Analogicznie do widełek dynamicznych w przypadku zlecenia wykraczającego poza widełki dynamiczne, następuje zawieszenie obrotu na danym instrumencie i przeprowadzane jest równoważenie rynku.

Obligacje korporacyjne dla początkujących – podstawowe pojęcia

W niniejszym artykule przedstawiamy i opisujemy podstawowe pojęcia związane z rynkiem obligacji korporacyjnych. Znajomość i zrozumienie tych terminów są niezbędne przed podjęciem odpowiedzialnej decyzji inwestycyjnej. Żeby uzyskać możliwość inwestowania w obligacje korporacyjne z Best Capital Sp. z o.o. należy wypełnić formularz zgłoszeniowy.


Obligacje skarbowe 
– emitowane przez skarb państwa.

Obligacje komunalne 
– emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego.

Obligacje korporacyjne
- obligacje emitowane przed przedsiębiorstwa.

Emitent obligacji korporacyjnych
- jest to przedsiębiorstwo prowadzone w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej, które dokonało emisji obligacji korporacyjnych w celu pozyskania kapitału.

Obligatariusz – jest to inwestor, który kupił obligacje na rynku wtórnym lub pierwotnym, czyli właściciel obligacji.

Cena nominalna obligacji
– jest to cena jednej obligacji. Na rynku Catalyst cena jednej obligacji to najczęściej 100 zł albo 1000 zł. Jest to również najniższa kwota, za którą można dokonać inwestycji na rynku Catalyst.

Oprocentowanie – wyrażana w skali roku stopa oprocentowania, która określa wysokość wypłacanych odsetek. Oprocentowanie może być stałe bądź zmienne. Oprocentowanie obligacji korporacyjnych na Catalyst to przedział od 6% do 12%.

Obligacje o stałym oprocentowaniu – w tym wypadku oprocentowanie, a co za tym idzie wszystkie płatności odsetkowe, jest z góry określone na cały okres trwania obligacji.

Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – dla takich obligacji oprocentowanie jest uzależnione od pewnej stopy, która w trakcie trwania obligacji ulega zmianom (najczęściej jest to stopa z rynku międzybankowego taka jak WIBOR). Wysokość oprocentowania jest w ten sposób ustalana dla każdego okresu odsetkowego na jego początku.

Obligacje zerokuponowe – są to obligacje bez płatności odsetkowych. W terminie wykupu emitent spłaca wartość nominalną. Obligacje zerokuponowe emitowane są z tak zwanym dyskontem, czyli kwotą, którą odejmuje się od wartości nominalnej.

Kupon
- wartość odsetek, która jest wypłacana inwestorowi. Częstotliwość wypłacania kuponu jest inna dla każdej serii obligacji. W obligacjach korporacyjnych kupon może być wypłacany kwartalnie, półrocznie lub rocznie.

Termin wykupu – termin w którym dochodzi do wykupu wszystkich obligacji z danej serii. W momencie wykupu inwestor dostaje równowartość kwoty zainwestowanej w obligacje. 

Zapadalność obligacji korporacyjnych - jest to okres na jaki zostały wyemitowane obligacje. Zapadalność obligacji korporacyjnych najczęściej wynosi dwa lub trzy lata.

Zabezpieczenie obligacji korporacyjnych – przedsiębiorstwo emitujące obligacje korporacyjne może wydzielić część swojego majątku jako zabezpieczenie obligacji. W przypadku niewypłacania świadczeń na rzecz obligatariusza zabezpieczenie może zostać sprzedane, a środki uzyskane ze sprzedaży przeznaczane są dla obligatariuszy.

Obligacje niezabezpieczone – ten rodzaj obligacji korporacyjnych jest emitowany przez przedsiębiorstwa, które nie ustanawiają zabezpieczenia pod daną serię obligacji. Jest wiele przyczyn niestosowania zabezpieczeń przez emitentów. Brak zabezpieczenia nie musi oznaczać, że obligacje są bardziej ryzykowne. 

Obligacje zabezpieczone – emitent, który je emituje przeznacza część swojego majątku jako zabezpieczenie danej serii obligacji. Sam fakt występowania zabezpieczenia nie musi zmniejszać ryzyka inwestycyjnego.

Rynek Catalyst – jest to zorganizowany rynek wtórny obligacji. Notowane na nim obligacje korporacyjne, komunalne i skarbowe. Najważniejsze korzyści wynikająca z funkcjonowania Catalyst to możliwość kupienia i sprzedania obligacji  w dowolnym momencie. Każdy emitent spełniajacy wymogi formalne ma prawo do złożenia wniosku o wprowadzenie swoich obligacji na Catalyst.

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. - na rynku obligacji pełni bardzo ważną rolę. KDPW rozlicza transakcje na rynku wtórnym. Jest pośrednikiem przy wypłacaniu przez emitenta świadczeń wynikających z odsetek i wykupów obligacji.

Dokument ofertowy - jest to dokument, który stanowi podstawę podjęcia decyzji inwestycyjnej w obligacje korporacyjne podczas emisji pierwotnej. W dokumencie ofertowym muszą się znaleźć informacje wymagane przez ustawę o obligacjach.