Obligacje skarbowe i ich rentowność

Rentowność obligacji państwowych w pierwszym okresie odsetkowym jest łatwa do policzenia i na tle przeciętnego oprocentowania lokat bankowych prezentuje się bardzo interesująco (aktualne oprocentowanie lokat bankowych w skali roku wynosi około 2,6%). Należy jednak wziąć pod uwagę szerszy horyzont czasowy inwestycji oraz przeanalizować możliwe scenariusze wysokości zmiennego oprocentowania w przypadku obligacji 3-, 4- oraz 10- letnich. Obligacje 2-letnie posiadają stałą stawkę oprocentowania w pełnym okresie dlatego pomijamy je w dalszej części artykułu.

W przypadku 3-letnich obligacji skarbu państwa inwestor posiada informację o oprocentowaniu na najbliższe 6 miesięcy, natomiast w przypadku 4- i 10-letnich podawane jest oprocentowanie na najbliższe 12 miesięcy. W kolejnych okresach odsetkowych oprocentowanie zmienia się w zależności od wskaźnika WIBOR 6M NBP (obligacje 3-letnie) oraz na podstawie wskaźnika inflacji i ustalonej marży odsetkowej wynoszącej odpowiednio dla obligacji 4-letnich – 1,25%, a dla obligacji 10-letnich – 1,5%. Marża jest gwarancją dla obligatariusza, że zwrot z inwestycji będzie zawsze wyższy od inflacji.

Biorąc pod uwagę dzisiejszą koniunkturę gospodarczą oraz przewidywane wysokości wskaźników WIBOR 6M oraz inflacji, kolejne okresy odsetkowe mogą okazać się dla inwestorów mniej atrakcyjne niż obowiązujące przy zakupie promocyjne stawki oprocentowania. Dlaczego? Otóż z prognoz i oczekiwań rynkowych wynika, że w ciągu najbliższych 6 miesięcy stopa WIBOR 6M nie zmieni się, lub zmieni się minimalnie i najprawdopodobniej wyniesie 2,3%. Oznacza to, że w takim przypadku za pół roku oprocentowanie 3-letnich obligacji skarbowych spadnie z początkowych 2,6% w pierwszym okresie odsetkowym do 2,3% (aktualny mnożnik rynkowy wynosi 1). Kolejna możliwość wzrostu oprocentowania pojawi się dopiero w trzecim okresie odsetkowym, a więc po kolejnych sześciu miesiącach.

 Rozpatrując kwestię obligacji 4- i 10-letnich okazuje się, że w ich przypadkach spadki oprocentowania mogą być jeszcze wyższe. Zgodnie z  raportem z inflacji Narodowego Banku Polskiego poziom inflacji w trzecim kwartale 2015 roku wyniesie 1,5% rok do roku, a to oznacza, iż po doliczeniu marż odpowiednich dla rodzaju obligacji oprocentowanie obligacji 4-letnich wyniesie 2,75% (spadek o 0,05%), a w przypadku obligacji 10-letnich 3,0% (spadek o 0,3%). Możliwość zmiany wysokości oprocentowania w przypadku tych obligacji nastąpi dopiero po upływie kolejnych 12 miesięcy.

Trudno jest prognozować jaką dokładną wartość będą miały oba wskaźniki (WIBOR 6Minflacja), jednak analizując aktualną wysokość marż i mnożnika rynkowego wynika z nich jasno, że aby oprocentowanie obligacji państwowych utrzymało się na promocyjnym poziomie, który obowiązuje przy ich zakupie WIBOR 6M musiałby w ciągu 6 miesięcy wzrosnąć z aktualnego poziomu 1,98% do 2,6%, natomiast inflacja za rok musiałaby wzrosnąć do poziomu 1,55% lub 1,8% rok do roku. W obecnej sytuacji gospodarczej oraz biorąc pod uwagę aktualne prognozy analityków i specjalistów rynkowych takie scenariusze są mało prawdopodobne. Niemniej jednak trzeba przy tym pamiętać, że obligacje skarbu państwa są papierami o długim horyzoncie inwestycji, a w takim przypadku w ciągu 4, a tym bardziej 10 lat koniunktura może znacząco się zmienić, a zysk może okazać się niewspółmiernie wyższy. W każdym wypadku inwestując w obligacje skarbowe zawsze mamy pewność, że nasz zysk będzie wyższy od inflacji, a posiadanie obligacji zapewni nam zwiększenie siły nabywczej zainwestowanego kapitału.

Niska inflacja a inwestycje w obligacje korporacyjne

15 lipca Główny Urząd Statystyczny podał, że wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w czerwcu wyniósł 1,1% (w porównaniu do czerwca 2012 roku). Jest to rekordowo niski odczyt inflacji. W jaki sposób wpływa to na atrakcyjność inwestycji w obligacje korporacyjne?

Jak wiadomo na wymaganą stopę zwrotu inwestorów, a co za tym idzie, cenę obligacji wpływ mają przede wszystkim oczekiwania inflacyjne, a nie poziom wskaźnika za ostatni miesiąc prezentowany przez GUS.Prześledźmy zmiany stóp procentowych NBP, WIBOR 6M i wskaźnika inflacji od października 2012 roku, czyli przez rozpoczęciem serii obniżek stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej 8 listopada 2012.

Inflacja podawana przez GUS w październiku wynosiła 3,4%, WIBOR 6M na koniec tego miesiąca wynosił 4,53%, a stopa referencyjna NBP wynosiła 4,75%. Od tamtej pory wskaźnik inflacji jest niższy o 2,3 punktu procentowego, WIBOR 6M spadł o około 1,8 punktu procentowego, a stopę referencyjną NBP obniżył o 2,25 punktu procentowego. Zmiany stóp NBP i WIBOR są w dużym stopniu ze sobą skorelowane. Natomiast inflacja reaguje z pewnym opóźnieniem na decyzje Rady Polityki Pieniężnej.

Jakie wnioski z obecnej sytuacji mogą wyciągnąć inwestorzy zainteresowani rynkiem obligacji korporacyjnych? Po pierwsze przy niskim poziomie inflacji zysk z obligacji jest w większości zyskiem realnym. Po drugie należy się spodziewać, że wymagana stopa zwrotu inwestorów nie powinna już maleć. Wręcz przeciwnie – może rosnąć w kolejnych miesiącach. Powinno to skutkować spadkiem cen rynkowych obligacji o stałym oprocentowaniu. W takiej sytuacji preferowane powinny być obligacje o zmiennym oprocentowaniu lub obligacje o stałym oprocentowaniu z jednocześnie krótkim okresem do wykupu.

Co wpływa na cenę obligacji korporacyjnych na Catalyst?

Każdy inwestor zadaje sobie pytanie, jakie czynniki wpływają na cenę obligacji. Odpowiedź na to pytanie i przewidywanie jak te czynniki będą kreować się w przyszłości jest podstawą skutecznego inwestowania w obligacje korporacyjne. Warto pamiętać, że inwestora kupującego obligacje na rynku pierwotnym i trzymającego je do terminu wykupu ryzyko zmiany ceny nie dotyczy.

Zmianę cen w przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu można opisywać także przy pomocy zmian wymaganej przez inwestorów stopy zwrotu. Wynika to z tego, że wzrost ceny występuje przy spadku wymaganej stopy procentowej dla danych obligacji. Odwrotna zależność występuje przy spadku cen.

Poniżej zaprezentowane zostaną pokrótce najważniejsze czynniki mogące wpływać na cenę obligacji korporacyjnych. Rozpatrywana będzie cena czysta obligacji, czyli cena niebiorąca pod uwagę narosłych odsetek.

Sytuacja finansowa spółki

Jest to najważniejszy element wpływający na ceny obligacji przedsiębiorstw. Jeżeli dana spółka regularnie generuje zyski, ma zadłużenie na odpowiednim poziomie, nie ma problemów z płynnością i perspektywy na jej rynku są dobre – cena obligacji takiej spółki powinna być wysoka.
W przeciwnym wypadku cena będzie spadać, ponieważ wzrośnie ryzyko niewypłacalności. Wówczas inwestorzy będą oczekiwać większej premii za ryzyko, a co za tym idzie, wzrośnie ich wymagana stopa zwrotu.

Wiarygodność spółki

Czasami sytuacja spółki nie musi faktycznie się zmienić, aby z różnych przyczyn jej wiarygodność w oczach inwestorów zwiększyła się lub zmalała – np. poprzez powstanie nieprawdziwej plotki na temat sytuacji finansowej spółki. Zatem adekwatnie do tego czy zmiana wiarygodności jest pozytywna lub negatywna, kurs obligacji będzie odpowiednio rósł albo malał.

Sytuacja sektora i sytuacja makroekonomiczna

Sytuacja danej branży, sektora lub całej gospodarki również może wpływać na postrzeganie spółki przez inwestorów. Zmiany ceny będą się dokonywać analogicznie do wcześniej opisanych przykładów.

Oczekiwania inflacyjne

Wraz ze zmianami oczekiwań inflacyjnych inwestorów będzie zmieniać się ich wymagana stopa zwrotu. Będzie ona rosła przy rosnących oczekiwaniach inflacyjnych i malała przy malejących oczekiwaniach inflacyjnych. W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu będzie to skutkowało odpowiednio: spadkiem i wzrostem ceny obligacji. W przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu opartym na przykład o stopę WIBOR, może nie być to tak jednoznaczne, ponieważ zmiany wartości tej stopy powinny być podobne do zmian inflacji.

Zmiany stóp rynkowych

Zmiany stóp rynkowych wpływają w szczególności na odsetki wypłacane w przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu. Ponieważ wraz ze zmianami stóp takich jak WIBOR powinna się zmieniać się wymagana stopa zwrotu inwestorów, określenie zmiany ceny nie jest jednoznaczne.
W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu wzrost stóp rynkowych powinien skutkować spadkiem ceny obligacji, a ich spadek wzrostem ceny obligacji.

Sytuacja na rynkach finansowych

Rynki finansowe są ze sobą wzajemnie powiązane. Hossa na rynku akcji może sprawić, że część inwestorów wyjdzie z inwestycji w bardziej bezpieczne obligacje, co doprowadzi do spadku ich cen. W przeciwnej sytuacji cena obligacji będzie rosła.

Transakcje o dużym wolumenie

W przypadku instrumentów, których obrót charakteryzuje się niską płynnością inwestor chcący nabyć lub sprzedać duży pakiet obligacji może w znaczny sposób wpłynąć na ich cenę. Inwestor kupujący duży pakiet może wpłynąć na wzrost ceny obligacji, a sprzedający na jej spadek..