Co to jest rynek pierwotny obligacji korporacyjnych?

Obligacje korporacyjne to coraz popularniejsza forma lokowania oszczędności.  Poprzez swoją formę, proste i jasne reguły inwestycyjne, niskie ryzyko oraz znaczny zysk są niezwykle konkurencyjne wobec innych form inwestowania.

Zakup obligacji korporacyjnych zasadniczo odbywa się na dwóch płaszczyznach. Rynku pierwotnym i rynku wtórnym. Rynek wtórny to transakcje kupna – sprzedaży zawierane pomiędzy inwestorami, a bez udziału emitenta. Cena, po jakiej sprzedawane/kupowane są obligacje kształtowana jest przez relację podaż – popyt. Od 2009 roku funkcjonuje parkiet Catalyst prowadzony przy GPW. Jest to platforma ułatwiająca handel pomiędzy obligatariuszami, znacznie poprawiając płynność obligacji.

Rynek pierwotny to transakcje zawierane pomiędzy emitentem a inwestorem, często za pomocą instytucji pośredniczących. Najważniejszą cechą transakcji zawieranych na rynku pierwotnym jest to, że nie występują przy nich prowizje i rozliczenia transakcyjne. Inwestor płaci tylko cenę emisyjną, która przeważnie równa jest wartości nominalnej obligacji.

Inwestycja na rynku pierwotnym może przebiegać dwutorowo. Poprzez ofertę publiczną i prywatną. W ofercie publiczna informacje o emisją są kierowane do szerokiego grona odbiorców – 150 i więcej. Wszelkie informacje podawane są do publicznej informacji, a sama emisja często jest reklamowana w prasie, telewizji czy internecie. Podczas oferty publicznej inwestor czerpie informacje z dokumentów informacyjnych zatwierdzonych przez Komisje Nadzoru Finansowego – memorandum lub prospektu, udostępnionych przez emitenta.

Oferta prywatna kierowana jest do maksymalnie 149 oznaczonych imiennie adresatów, w związku z tym informacje o niej nie są dostępne w mediach. Inwestor otrzymuje propozycje nabycia (PN). Propozycja nabycia to dokument zawierający wszelkie niezbędne informacje o emitencie i rynku na jakim operuje, ryzykach, które mu towarzyszą oraz warunkach emisji. Dopiero po otrzymaniu propozycji nabycia i przeanalizowaniu spółki inwestor może dokonać zapisu na obligacje. Więcej szczegółowych informacji na temat technicznych i formalnych aspektów procesu inwestycyjnego na rynku pierwotnym znajdą Państwo w naszym artykule pt. „Jak inwestować w obligacje korporacyjne – aspekty formalne i techniczne

Co wpływa na cenę obligacji korporacyjnych na Catalyst?

Każdy inwestor zadaje sobie pytanie, jakie czynniki wpływają na cenę obligacji. Odpowiedź na to pytanie i przewidywanie jak te czynniki będą kreować się w przyszłości jest podstawą skutecznego inwestowania w obligacje korporacyjne. Warto pamiętać, że inwestora kupującego obligacje na rynku pierwotnym i trzymającego je do terminu wykupu ryzyko zmiany ceny nie dotyczy.

Zmianę cen w przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu można opisywać także przy pomocy zmian wymaganej przez inwestorów stopy zwrotu. Wynika to z tego, że wzrost ceny występuje przy spadku wymaganej stopy procentowej dla danych obligacji. Odwrotna zależność występuje przy spadku cen.

Poniżej zaprezentowane zostaną pokrótce najważniejsze czynniki mogące wpływać na cenę obligacji korporacyjnych. Rozpatrywana będzie cena czysta obligacji, czyli cena niebiorąca pod uwagę narosłych odsetek.

Sytuacja finansowa spółki

Jest to najważniejszy element wpływający na ceny obligacji przedsiębiorstw. Jeżeli dana spółka regularnie generuje zyski, ma zadłużenie na odpowiednim poziomie, nie ma problemów z płynnością i perspektywy na jej rynku są dobre – cena obligacji takiej spółki powinna być wysoka.
W przeciwnym wypadku cena będzie spadać, ponieważ wzrośnie ryzyko niewypłacalności. Wówczas inwestorzy będą oczekiwać większej premii za ryzyko, a co za tym idzie, wzrośnie ich wymagana stopa zwrotu.

Wiarygodność spółki

Czasami sytuacja spółki nie musi faktycznie się zmienić, aby z różnych przyczyn jej wiarygodność w oczach inwestorów zwiększyła się lub zmalała – np. poprzez powstanie nieprawdziwej plotki na temat sytuacji finansowej spółki. Zatem adekwatnie do tego czy zmiana wiarygodności jest pozytywna lub negatywna, kurs obligacji będzie odpowiednio rósł albo malał.

Sytuacja sektora i sytuacja makroekonomiczna

Sytuacja danej branży, sektora lub całej gospodarki również może wpływać na postrzeganie spółki przez inwestorów. Zmiany ceny będą się dokonywać analogicznie do wcześniej opisanych przykładów.

Oczekiwania inflacyjne

Wraz ze zmianami oczekiwań inflacyjnych inwestorów będzie zmieniać się ich wymagana stopa zwrotu. Będzie ona rosła przy rosnących oczekiwaniach inflacyjnych i malała przy malejących oczekiwaniach inflacyjnych. W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu będzie to skutkowało odpowiednio: spadkiem i wzrostem ceny obligacji. W przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu opartym na przykład o stopę WIBOR, może nie być to tak jednoznaczne, ponieważ zmiany wartości tej stopy powinny być podobne do zmian inflacji.

Zmiany stóp rynkowych

Zmiany stóp rynkowych wpływają w szczególności na odsetki wypłacane w przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu. Ponieważ wraz ze zmianami stóp takich jak WIBOR powinna się zmieniać się wymagana stopa zwrotu inwestorów, określenie zmiany ceny nie jest jednoznaczne.
W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu wzrost stóp rynkowych powinien skutkować spadkiem ceny obligacji, a ich spadek wzrostem ceny obligacji.

Sytuacja na rynkach finansowych

Rynki finansowe są ze sobą wzajemnie powiązane. Hossa na rynku akcji może sprawić, że część inwestorów wyjdzie z inwestycji w bardziej bezpieczne obligacje, co doprowadzi do spadku ich cen. W przeciwnej sytuacji cena obligacji będzie rosła.

Transakcje o dużym wolumenie

W przypadku instrumentów, których obrót charakteryzuje się niską płynnością inwestor chcący nabyć lub sprzedać duży pakiet obligacji może w znaczny sposób wpłynąć na ich cenę. Inwestor kupujący duży pakiet może wpłynąć na wzrost ceny obligacji, a sprzedający na jej spadek..

Obligacje korporacyjne – ryzyko stopy procentowej

Inwestowanie w obligacje korporacyjne (inaczej: obligacje przedsiębiorstw) wiąże się z ponoszeniem ryzyka przez inwestora. Z tego powodu każda decyzja inwestycyjna powinna być poprzedzona dogłębną analizą ryzyka z nią związanego. Best Capital Sp. z o.o. świadcząc usługi informacyjne wobec inwestorów, chce w możliwie największym stopniu zwiększać świadomość ryzyka ponoszonego podczas inwestycji w obligacje. W niniejszym artykule przedstawione zostaną zagadnienia związane z ryzykiem stopy procentowej.

Ryzyko stopy procentowej polega na możliwości niezrealizowania oczekiwanej przez inwestora stopy zwrotu. Wynika ono ze zmian cen obligacji na rynku, a także niepewności co do stopy procentowej po jakiej będzie można reinwestować wypłacone przez emitenta odsetki.

Ryzyko zmiany ceny obligacji korporacyjnych może wynikać zarówno ze zdarzeń związanych, jak i niezwiązanych z sytuacją emitenta. Przykładem tych pierwszych mogą być sytuacje, w których występuje zagrożenie brakiem płynności emitenta. W konsekwencji może dojść do spadku kursu obligacji. Spadek ceny obligacji może być spowodowany zdarzeniami niezwiązanymi z sytuacją spółki takimi jak hossa na rynku akcji. W takim przypadku atrakcyjność inwestycji w obligacje powinna maleć.

Przykład 1.

Inwestor A nabył na rynku pierwotnym obligacje korporacyjne o stałym oprocentowaniu wynoszącym 10% w skali roku. W międzyczasie wzrosły rynkowe stopy procentowe, w wyniku czego wymagana przez inwestorów stopa zwrotu dla ryzyka charakteryzującego obligacje inwestora A wzrosła do poziomu 12%. W konsekwencji kurs obligacji spadł poniżej 100.

Ryzyko zmiany ceny może być potęgowane przez ryzyko płynności. Płynności nie odnoszącej się jednak do spółki, a do obrotu wyemitowanymi przez nią obligacjami. W takim wypadku płynność jest rozumiana jako możliwość sprzedaży obligacji w krótkim czasie, po oczekiwanej cenie. Często jednak zdarza się, że w przypadku obligacji przedsiębiorstw płynność jest niska. W ciągu jednej sesji nie dochodzi do żadnej transakcji lub dochodzi do zaledwie kilku. Poza tym spread, czyli różnica między najlepszą ofertą kupna a najlepszą ofertą sprzedaży, jest bardzo wysoki. Wobec tego obligatariusz chcący szybko sprzedać swoje obligacje na rynku może nie uzyskać zadowalającej ceny. Im większy pakiet obligacji będzie chciał sprzedać inwestor na rynku charakteryzującym się niska płynnością, tym trudniej będzie tego dokonać bez wyraźnego wpływu na cenę obligacji.

Przykład 2.

Inwestor A posiada w swoim portfelu 100 obligacji korporacyjnych, których obrót charakteryzuje się niską płynnością. Początkowo inwestor planował trzymać obligacje do terminu wykupu, ale w wyniku pojawienia się innej bardzo korzystnej możliwości inwestycyjnej, musi jak najszybciej sprzedać wszystkie.
Cena rynkowa obligacji po której dochodzi do rzadkich transakcji wynosi około 102. Tymczasem najlepsza oferty kupna i sprzedaży wynoszą odpowiednio 100,90 i 103,20.
Oferty kupna w arkuszu zleceń prezentują się następująco:

3 po 100,90
5 po 100,55
10 po 100,00

Inwestor A może wystawić oczekujące zlecenie sprzedaży po 102. Wówczas sprzedanie 100 obligacji może potrwać co najmniej kilka sesji. Może też wystawić zlecenie sprzedaży po 100. Natychmiast uda mu się sprzedać 18 obligacji. Sprzedaż pozostałych 82 powinna potrwać szybciej niż w przypadku kursu wynoszącego 102, ale i tak jest trudne do przewidzenia, jak długo.
W takiej sytuacji inwestor A stoi przed wyborem między przegapieniem atrakcyjnej inwestycji a sprzedażą posiadanych obligacji po cenie gorszej od oczekiwanej. W najgorszym wypadku może dojść do obu negatywnych zdarzeń.

Trzeba zaznaczyć, iż ryzyko zmiany ceny nie będzie zachodziło w przypadku inwestora trzymającego obligacje do terminu wykupu. W takiej sytuacji wysokość spłacanych odsetek i wartości nominalnej jest z góry ustalona. Ryzyko zmiany ceny występuje tylko w wypadku sprzedaży obligacji na rynku przed terminem wykupu.
W przypadku obligacji przedsiębiorstw płacących odsetki pojawia się także ryzyko reinwestycji. Występuje ono niezależnie od tego, czy trzymamy obligacje do terminu wykupu. Ryzyko reinwestycji wynika z tego, że nie jesteśmy w stanie z całą pewnością przewidzieć, po jakiej stopie będziemy mogli zainwestować wypłacone w przyszłości odsetki.

Przykład 3.

Inwestor A nabył na rynku pierwotnym obligacje korporacyjne o stałym oprocentowaniu wynoszącym 15% w skali roku. Po roku otrzymał odsetki, ale w międzyczasie znacznie spadły rynkowe stopy procentowe. W konsekwencji kurs posiadanych przez inwestora A obligacji wzrósł do poziomu 104, a na rynku trudno jest znaleźć inny instrument finansowy o podobnym ryzyku przynoszący aż 15% w skali roku. Inwestor będzie musiał zadowolić się reinwestycją odsetek po niższej stopie.