Wskaźnik zadłużenia ogólnego a obligacje korporacyjne

Podmioty gospodarcze, które chcą pozyskać kapitał na finansowanie działalności z kredytów bankowych lub z obligacji są poddawane przez banki i inwestorów analizie finansowej, biznesowej i prawnej.  Wyniki tych analiz są podstawą do podjęcia decyzji inwestycyjnej lub kredytowej.

Analiza finansowa pozwala na ocenę kondycji przedsiębiorstwa na podstawie bilansu, rachunku zysku i strat oraz rachunku przepływu środków pieniężnych.

Częścią analizy finansowej jest analiza wskaźnikowa umożliwiająca m.in. ocenę wielkości zadłużenia spółki, zdolności przedsiębiorstwa do spłaty zadłużenia wraz z wymaganymi odsetkami.

Jednym z podstawowych wskaźników  finansowych jest wskaźnik zadłużenia ogólnego (ang. debt ratio). Wskaźnik ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia obligatariuszy.

Wzór:

Wskaźnik zadłużenia ogólnego = zobowiązania ogółem/aktywa ogółem

Co przedstawia wskaźnik zadłużenia ogólnego?

Wskaźnik zadłużenia ogólnego informuje jaka część majątku firmy jest finansowana długiem (kredyty, pożyczki, obligacje), a jaką część jest finansowana z kapitałów własnych. Poprzez kapitały własne należy rozumieć środki pieniężne i niepieniężne wniesione do spółki przez jej właścicieli oraz zyski spółki wypracowane w latach ubiegłych.

Przykład

Jeśli spółka Emitent S.A. posiada aktywa o łącznej wartości 10 mln zł, a wskaźnik zadłużenia ogólnego wynosi 35%, to należy to interpretować, że majątek o wartości  3,5 mln zł został pozyskany z obcych źródeł np. z kredytu lub obligacji. Reszta majątku firmy o wartości 6,5 mln zł jest finansowana z kapitałów własnych (np. przy założeniu spółki akcjonariusze nabyli akcje za 3 mln zł, a 3,5 mln zł to łączne zyski firmy wypracowane w latach ubiegłych).

Jak interpretować wskaźnik zadłużenia ogólnego?

Wielkość wskaźnika stanowi informację o ryzyku jakie zostało przeniesione z właścicieli   przedsiębiorstwa na kredytobiorców. Im wartość wskaźnika jest wyższa tym ryzyko kredytowe również jest większe. Pożądane wartości wskaźnika zadłużenia ogólnego mieszczą  się w przedziale od 0,57 do 0,67. Jednakże przy ocenie należy uwzględnić rodzaj prowadzonej działalności, jej rentowność, czynniki makroekonomiczne. Wskaźnik powyżej wartości 0,67 wskazuje na podwyższone ryzyko kredytowe. Przedsiębiorstwa w złej sytuacji ekonomiczno – finansowej mają wskaźnik zadłużenia powyżej 1. 

Czy inwestycja w spółkę o wysokim wskaźniku ogólnego zadłużenia zawsze jest ryzykowna?

Do interpretacji wskaźnika zadłużenia ogólnego należy podejść indywidualnie. Są branże i modele biznesowe, które można uznać za bezpieczne, mimo wysokiego wskaźnika zadłużenia. Dobrym przykładem mogą być przedsiębiorstwa z sektora finansowego (banki, windykatorzy, firmy faktoringowe). Ich cechą wspólną jest to, że pieniądze pozyskane z emisji obligacji są następnie pożyczane klientom na wyższy procent w formie: kredytów, pożyczek, leasingu i usług faktoringowych. Kolejną właściwością takiej działalności jest szybka rotacja należności. Klienci takich firm zobowiązani są do regularnego spłacania swojego zadłużenia według ustalonych harmonogramów. Dzięki temu firmy z sektora finansowego mogą wielokrotnie pożyczać kapitał uzyskany z emisji dłużnych papierów generując przychód umożliwiający następnie wykup obligacji.

Przykład
Bank emituje pięcioletnie obligacje o oprocentowaniu 6,5% p.a. Pieniądze z emisji obligacji przeznaczone będą są na rozwój akcji kredytowej – średnioterminowe pożyczki o oprocentowaniu 20%. Marża brutto banku na portfelu kredytowym będzie wynosiła 13,5%. Jeżeli bank będzie odpowiednio zarządzał płynnością oraz akcją kredytową, to po pięciu latach będzie mógł spłacić kapitał pożyczony od obligatariuszy.,

Bank, w powyższym przykładzie, wykorzystał dodatni efekt dźwigni finansowej, ponieważ rentowność kapitału przedsiębiorstwa będzie wyższa niż koszt pozyskania kapitału obcego. Ponadto zastosowana została tarcza podatkowa, gdyż odsetki od długu stanowić będą koszt uzyskania przychodu i zmniejszą podstawę opodatkowania.

Czy można wpłynąć na wielkość wskaźnika zadłużenia ogólnego?

Na wielkość wskaźnika ma wpływ wartość aktywów. Im wyższy stan aktywów, przy stałym poziomie zobowiązań, tym niższa wartość wskaźnika zadłużenia ogólnego. Dlatego należy zwrócić uwagę na strukturę i jakość aktywów, które posiada spółka. Ponieważ zawyżona wycena składników majątku spółki albo ich niska jakość, będzie miała wpływ na wartość wskaźnika i postrzeganie kondycji spółki.

Przykłady
1) Spółki posiadające grunty i nieruchomości (stare fabryki, zamortyzowane linie produkcyjne), w których nie jest prowadzona działalność gospodarcza, aktywa te są trudno zbywalne i generują koszty utrzymania,

2) Spółki posiadające wśród aktywów wartości niematerialne i prawne o znacznej wartości, często są to aktywa niezbywalne, a ich wartość jest trudna do potwierdzenia,

3) Spółki dokonujące przeszacowań posiadanego majątku (nieruchomości, udziały w spółkach zależnych itp.)

Dlaczego płynność finansowa jest taka ważna?

Rosnący udział kapitału obcego w finansowaniu spółki może oddziaływać na obniżenie płynności finansowej, która jest niezbędna do funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zbyt wysoki poziom zobowiązań krótkoterminowych może doprowadzić do niewypłacalności, a w dłuższej perspektywie do bankructwa firmy.

Z punktu widzenia obligatariuszy problemy firmy z płynnością mogą być przyczyną  niewypłacenia należnych odsetek, a także koniecznością rolowania długu.

 

 

 

 

 

 

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego a obligacje korporacyjne

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego jest jednym z ważniejszych wskaźników, który dla  inwestora zainteresowanego inwestycją w obligacje korporacyjne stanowi informację o wypłacalności danego podmiotu. Nazywany jest również wskaźnikiem długu lub wskaźnikiem ryzyka. Wypłacalność długoterminowa obejmuje wszystkie zobowiązania firmy, w tym wysokość rat i odsetek.

W praktyce o przetrwaniu danej firmy decyduje zdolność do regulowania zobowiązań  o terminie wymagalności poniżej jednego roku. Jednak warto pamiętać, że w momencie negatywnej oceny zdolności regulowania zobowiązań długoterminowych, zobowiązania te stają się wymagalne w krótkim okresie. Analizując płynność finansową warto zatem wziąć pod uwagę również zobowiązania długoterminowe.

Koszt obsługi zadłużenia długoterminowego jest odpowiednio wyższy niż koszt obsługi zadłużenia krótkoterminowego, z racji rozłożenia zadłużenia na dłuższy okres.

Wskaźnik wylicza się na podstawie danych finansowych z bilansu analizowanego podmiotu.

O czym mówi?
Mówi jaka część kapitału własnego jest finansowana przez zobowiązania długoterminowe (kredyty, pożyczki, obligacje z terminem zapadalności powyżej jednego roku).

wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe / kapitał własny

Wskaźnik poniżej 0,5
Mówi o tym, że spółka w niewielkim stopniu finansuje się przez dług, czyli może świadczyć o tym, że nie wykorzystuje w odpowiednim stopniu tzw. lewarowania (dźwigni finansowej) w celu maksymalnego wykorzystania możliwości przedsiębiorstwa do generowania zysków.

Lewarowanie jest skuteczne o ile przyczynia się do wzrostu rentowności firmy przy zachowaniu równowagi finansowej przedsiębiorstwa.

Wskaźnik 0,5-1
Zadowalający poziom tego wskaźnika oscyluje wokół 0,5 . Uważa się, że optymalnie powinien znajdować się w przedziale 0,5-1 . Wskaźnik sygnalizuje bezpieczny poziom wypłacalności danego podmiotu.

Wskaźnik powyżej 1
Przekroczenie poziomu 1 sygnalizuje zwiększone ryzyko niewypłacalności firmy, ponieważ wartość zobowiązań długoterminowych jest większa od wartości kapitałów własnych firmy. Przekroczenie tego wskaźnika wiąże się z nadmiernym ryzykiem dla obligatariuszy.

Należy pamiętać, że interpretacji wskaźników należy dokonywać całościowo, przy uwzględnieniu wartości innych wskaźników. Analiza wskaźników zadłużenia powinna być komplementarna do analizy wskaźników płynności finansowej.

Teoria a praktyka

Spółka Fast Finance S.A. działa na rynku wierzytelności.  Nabywa pakiety wierzytelności detalicznych, po czym na własny rachunek podejmuje się odzyskania należności. Na podstawie danych finansowych spółki za I. kw. 2014 r. można stwierdzić, że jej wskaźnik zadłużenia długoterminowego wynosi 4,7.

Zobowiązania długoterminowe = 209 233 mln zł
Kapitał własny = 44 471 mln zł
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = 209 233 / 44 471 = 4,7

Sugerując się literaturowym  przedziałem wskaźnika, można by stwierdzić, że sytuacja analizowanej spółki jest niebezpieczna. Trzeba wziąć natomiast pod uwagę, iż spółka działa w branży finansowej, więc wysoka wartość wskaźnika zadłużenia długoterminowego jest tu efektem specyfiki działalności.

Ponadto zgodnie z informacjami ze sprawozdania finansowego większość zadłużenia spółki dotyczy przychodów przyszłych okresów, które stanowią przejściową pozycję bilansową dotyczącą przejętych wierzytelności.

Potwierdzeniem stabilności w obszarze poziomu zadłużenia jest analiza wskaźnika zadłużenia ogólnego, który wynosi 0,84. Norma tego wskaźnika mieści się w przedziale 0,57 – 1. Spółka na rynku Catalyst ma notowane cztery serie obligacji (D,E,F,G) o łącznej wartości nominalnej 53,32 mln zł.

Inaczej natomiast będziemy patrzeć na wyniki Nanotel S.A., spółki wyspecjalizowanej w obszarze budownictwa dla telekomunikacji oraz systemów pomp ciepła. Na podstawie danych finansowych spółki za I kw. 2014 r. można stwierdzić, że jej wskaźnik zadłużenia długoterminowego wynosi 3,9.

Zobowiązania długoterminowe = 6 268 mln zł
Kapitał własny = 1 609 mln zł
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = 6 268 / 1 609 = 3,9

Wskaźnik pokazuje wysoki poziom zadłużenia, więc może budzić obawy obligatariuszy. Potwierdza to również fakt, iż wskaźnik zadłużenia ogólnego wynosi 0,9 a wskaźnik zadłużenia kapitału własnego 0,95. Przyjmuje on więc wartości graniczne. Spółka na rynku Catalyst ma notowane dwie serie obligacji (A i B), a w lipcu 2014 r. zamknęła emisję obligacji serii C.

Wskaźniki zadłużenia i płynności emitenta

Jednym z głównych rodzajów ryzyka wynikających z inwestycji w obligacje korporacyjne jest ryzyko kredytowe. Wynika ono z możliwości niedotrzymania warunków przez emitenta. Niedotrzymanie warunków może objawiać się poprzez niespłacenie odsetek w określonym terminie lub niespłacenie wartości nominalnej w terminie wykupu.

Jednym z podstawowych elementów pozwalających ograniczyć ryzyko kredytowe jest odpowiednia analiza zadłużenia i płynności spółki. Pomocne w takiej analizie są wskaźniki, które można znaleźć w sprawozdaniach emitenta lub raporcie biegłego rewidenta. Można je także policzyć samodzielnie. Poniżej zostaną zaprezentowane podstawowe wskaźniki poziomu zadłużenia i płynności. 

Wskaźniki poziomu zadłużenia

Wskaźniki zadłużenia przedstawiają strukturę kapitałów obcych w bilansie przedsiębiorstwa. Im wyższa jest wartość powyżej wartości optymalnej tym kredytodawca ponosi większe ryzyko. Zwrócić trzeba uwagę, że przedsiębiorstwa z różnych branż mają wartości optymalne wskaźników zadłużenia na innych poziomach. Wartości te zależą od kosztu pozyskania kapitału oraz rentowności aktywów ROA.

Wskaźnik zadłużenia ogólnego = zobowiązania ogółem/aktywa ogółem

Wskaźnik ogólnego zadłużenia informuje o udziale długu w sumie bilansowej. Przyjmuje się, że powinien wynosić nie więcej niż 67%. Ze względu na specyfikę działalności spółki możliwe jest, że wyższy poziom zadłużenia nie będzie stanowił zagrożenia. Możliwa jest także sytuacja odwrotna – specyfika działalności sprawi, że wskaźnik zadłużenia ogólnego nawet na poziomie niższym niż 67% będzie niepożądany.

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe/aktywa ogółem

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego informuje o udziale w sumie bilansowej zadłużenia o terminie spłaty wynoszącym ponad rok, a wskaźnik zadłużenia krótkoterminowego mniej niż rok. Wskaźniki te uzupełniają analizę wskaźnika zadłużenia ogólnego, ponieważ dają obraz o strukturze terminowej długu. Możliwa jest sytuacja, że zadłużenie ogólne będzie kształtowało się na dopuszczalnym poziomie (np. 50%) przy jednoczesnym dużym udziale zadłużenia krótkoterminowego w sumie bilansowej. Wówczas będzie występowało zagrożenie regularnej spłaty zobowiązań, ponieważ spółka będzie musiała większość z nich spłacić w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego = zobowiązania ogółem/kapitał własny

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego stanowi inną formę prezentacji wskaźnika zadłużenia ogólnego. W tym przypadku poziom zadłużenia nie jest porównywany z sumą bilansową, ale z kapitałem własnym. Jeżeli np. wskaźnik zadłużenia ogólnego będzie wynosił 60%, to wskaźnik zadłużenia kapitału własnego będzie równy 150%.

Wskaźniki płynności

Płynność oznacza zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Z tego powodu wskaźniki płynności porównują pewne kategorie aktywów do zobowiązań krótkoterminowych.

Wskaźnik płynności bieżącej = aktywa obrotowe/zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik płynności bieżącej informuje, w jakim stopniu aktywa obrotowe wystarczają na spłacenie zobowiązań krótkoterminowych. Za optymalną wartość tego wskaźnika przyjmuje się wartości od 1,5 do 2. Jeśli jego wartość spadnie poniżej 1, może być to sygnał o problemach z płynnością.

Wskaźnik płynności szybkiej = (należności krótkoterminowe + inwestycje krótkoterminowe)/zobowiązania krótkoterminowe

Eliminując z licznika wskaźnika płynności bieżącej zapasy (czyli najmniej płynne aktywa obrotowe) osiągamy wskaźnik płynności szybkiej. Informuje on, w jakim stopniu płynne aktywa wystarczają na spłatę zobowiązań krótkoterminowych. Jego poziom powinien kształtować się powyżej 1. Jest to w istocie najważniejszy ze wskaźników płynności. Wskaźnik płynności szybkiej informuje, w jakim stopniu środki pieniężne wystarczają na spłatę zobowiązań krótkoterminowych. Za optymalną wartość tego wskaźnika uważa się poziom 0,2.

Wskaźnik płynności gotówkowej = inwestycje krótkoterminowe/zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik płynności gotówkowej to zdolność firmy do regulacji bieżących zobowiązań za pomocą najbardziej płynnych aktywów (środki pieniężne, akcje). Wartość optymalna powinna mieścić się w przedziale od 0,1 do 0,3.