Elementy biznesplanu – Charakterystyka i analiza rynku

Analiza rynku oraz perspektyw jego rozwoju to kolejny ważny czynnik biznes planu tworzonego na potrzeby dokonania inwestycji w start-up przez Anioła Biznesu. Tworząc analizę rynku należy wziąć pod uwagę przede wszystkim jego potencjał oraz obecną konkurencję. Warto także określić, czy nasz produkt będzie skierowany do masowego odbiorcy, czy będzie produktem niszowym, który ma wyróżniać naszych klientów na tle rynku.

Najważniejszym, a przy tym najtrudniejszym w ocenie potencjału rynkowego jest oszacowanie wielkości lub wartości rynku docelowego. Każdy, nawet konserwatywny założyciel biznesu zwykle podchodzi do tego aspektu ze zbyt wysokim poziomem optymizmu – skoro decyduje się na rozwój tego biznesu, to oczywiście wierzy w jego potencjał, jednak jego oszacowanie powinno być jak najbardziej racjonalne. Przydatne w tym zakresie będzie przygotowanie szczegółowego opisu grupy docelowej klientów oraz określenie potrzeb jakie nasza usługa/produkt będą zaspakajać. Dokonując szacunków szczególnie wskazanym jest posługiwanie się dostępnymi raportami rynkowymi lub rocznikami statystycznymi, wraz ze wskazaniem tych, z których korzystaliśmy. Dzięki temu nasze szacunki będą łatwiej weryfikowalne i bardziej wiarygodne dla inwestora, co może okazać się czynnikiem decydującym o inwestycji przez Anioła Biznesu.

Najlepsze projekty charakteryzują się łatwą skalowalnością prowadzonego biznesu. Oznacza to, że nasze produkty/usługi mogą zostać w prosty sposób zmodyfikowane na tyle, aby trafić do nowej grupy klientów, bądź też można je w stosunkowo krótkim czasie wprowadzić do sprzedaży na nowych rynkach poza granicami kraju (np. biznesy internetowe). Innymi słowy, jeśli koszty związane ze zwiększeniem skali działalności biznesu są niewspółmiernie niższe, od przychodu jaki możemy z nich osiągnąć – oznacza to, że nasz biznes jest łatwo skalowalny.

Innym punktem analizy rynku powinno być przeprowadzenie badania trendów rynkowych. Na tej podstawie można określić założenia rozwoju przedsiębiorstwa w początkowym okresie, m.in. wskazać w jakim kierunku powinien rozwijać się nasz produkt oraz w jakim tempie może wzrastać popyt. Także w tym przypadku najlepiej posiłkować się raportami branżowymi przygotowanymi przez specjalistyczne agencje rynkowe, które najczęściej opierają swoje badania na podstawie trendów zachodnich.

Kolejnym nieodzownym elementem analizy rynkowej jest zbadanie i opis obecnej konkurencji. Analizując konkurencję należy wziąć pod uwagę zarówno te firmy, które zagrażają nam bezpośrednio jak i pośrednio. Częstym błędem młodych przedsiębiorców z nowatorskim pomysłem jest  stwierdzenie, że na rynku nie ma dla nich konkurencji. Nic bardziej mylnego. Każdy ma swoich konkurentów, nawet jeżeli nie zawsze ich dostrzega. Dokonując opisu konkurencji powinniśmy dostrzec i wskazać ich silne i słabe strony, przewagi nad naszym produktem, i odwrotnie – nasze przewagi konkurencyjne, na których powinniśmy się skupić w szczególności. Ponadto warto uzupełnić swoją analizę o opis barier wejścia na rynek, zaznaczając przy tym że takie trudności czekają nas na początku naszej drogi, jednak z drugiej strony stanowią zabezpieczenie przed nadmierną ilością konkurentów. Wskazana z perspektywy inwestora może okazać się rzetelna analiza potencjału finansowego konkurentów i próba oszacowania udziału w rynku, jaki jesteśmy w stanie zdobyć.

Autor: Tomasz Styrcula


Elementy biznesplanu – Model biznesowy

Model biznesowy można określić jako uproszczone, syntetyczne przedstawienie struktury naszego biznesu. W modelu biznesowym definiuje się założenia projektu, w tym przede wszystkim w jaki sposób projekt będzie na siebie zarabiał – opis sposobu działania, ponadto przedstawienie produktu lub usługi oraz potrzeb jakie zaspokaja. Warto pokrótce przedstawić grupy docelowe odbiorców, wskazać kanały dystrybucji, a także prognozę  i strukturę kosztów i przychodów biznesu. Tworząc model biznesowy należy pamiętać, że nie ma być to obszerne opracowanie, ale możliwie konkretny i prosty opis przedsięwzięcia. Skomplikowany model biznesowy zazwyczaj wyklucza zainteresowanie ze strony inwestorów.

Poniżej przedstawiamy jeden z ciekawszych, naszym zdaniem, szablonów do tworzenia modelu biznesowego, tzw. business model canvas opracowany przez Alexandra Osterwaldera na podstawie doświadczeń wielu przedsiębiorców z którymi współpracował. Model ten pozwala bardzo sprawnie określić najistotniejsze aspekty przedsięwzięcia, a co równie ważne – można odnosić go zarówno do rozwiniętych firm, jak i dla start-upów.

Business model canvas - model biznesowy
Na diagramie widzimy 9 pól, których kolejność uzupełniania jest istotna. Poniżej opisujemy pokrótce poszczególne pola, w kolejności w której powinny być wypełniane:
  1. Propozycja wartości – to odpowiedzi na pytania: jaką wartość reprezentuje nasz produkt?; jakie potrzeby zaspokaja?; jaki problem rozwiązuje?; należy pamiętać, że nie ma to być opis produktu, a jedynie wskazanie jego istotnych wartości dla klienta.
  2. Segmenty klientów – to odpowiedzi na pytania: do kogo ma trafić nasz produkt?; czyje potrzeby będzie zaspokajał nasz produkt?; w tym miejscu można spróbować określić profil naszego klienta idealnego;
  3. Relacje z klientami – jak pozyskujemy nowych klientów? Jakimi kanałami posłużymy się, aby zwrócić na siebie uwagę i przyciągnąć klienta? Jak skłonimy klienta do ponownego skorzystania z naszych usług?
  4. Kanały dystrybucji – w jaki sposób będziemy dostarczać swoje produkty/usługi do klienta?
  5. Strumienie przychodów – za co będą płacili klienci? Ile będą płacili? Czy będą to płatności abonamentowe czy jednorazowe?
  6. Kluczowe działania – jakie najważniejsze czynności należy podjąć, aby model biznesowy funkcjonował możliwie najskuteczniej?
  7. Kluczowe zasoby – jakich najważniejszych zasobów potrzebujemy, aby model biznesowy funkcjonował możliwie najskuteczniej?
  8. Kluczowi partnerzy – kto będzie naszym najważniejszym partnerem, np. w postaci dostawcy, dystrybutora, sprzedawcy? Partnerzy powinni tworzyć wartość dodaną dla naszych klientów;
  9. Struktura kosztów – jakie będą koszty stałe oraz zmienne naszego modelu biznesowego? Należy wskazać te elementy modelu biznesowego, które będą generować najwyższe koszty;
Zachęcamy do tworzenia modelu biznesowego zgodnie z powyższym wzorcem. Pierwotna wersja modelu biznesowego prawdopodobnie nie będzie w pełni zgodna w rzeczywistymi osiągnięciami projektu, jednak znacznie łatwiej będzie dążyć do osiągnięcia z góry ustalonych standardów niż działać „po omacku”. Ostatecznym celem w realizacji założeń projektu każdego twórcy biznesu powinno być osiągnięcie prostego i jednocześnie maksymalnie skalowalnego modelu biznesowego, który będzie na bieżąco aktualizowany i przystosowywany do realiów rynkowych.

Autor: Tomasz Styrcula


Jak analizować startup?

Inwestorzy indywidualni interesujący się inwestycjami w startupy, oprócz fachowych opracowań i analiz powinni samodzielnie umieć ocenić podmiot, który poszukuje finansowania. Poniżej przedstawiamy kilka kwestii, na które należy zwrócić uwagę w pierwszej kolejności. 

Startup, który poszukuje finansowania, powinien przygotować przynajmniej zwięzły biznesplan i projekcje finansowe.

Sam dokument biznesplanu nie musi być przygotowany przez profesjonalną firmę, niemniej jednak powinien poruszać najważniejsze kwestie danego biznesu. W pewnym sensie wskazuje inwestorowi przygotowanie przedsiębiorcy, czy zrobił badanie rynku i konkurencji, czy jest świadomy potencjalnych zagrożeń, czy ma gotowy plan działania oraz wszelkie kompetencje i kompletny zespół. Przedsiębiorca musi pokazać, że poznał i zadbał już o te wszystkie elementy i nie będzie się ich uczył za pieniądze inwestora.

Drugim ważnym dokumentem dla inwestora finansowego są dane finansowe, a raczej ich prognoza. Mówimy tu o startupie, więc  w większości przypadków, są to firmy, które nie mają żadnych spektakularnych wyników, generują zazwyczaj koszty. Podstawowy biznesplan w arkuszu kalkulacyjnym powinien zawierać zestawienie przychodów, kosztów, a także ich prognozy oraz wynik i nakłady inwestycyjne. Bardziej zaawansowany biznesplan finansowy powinien dodatkowo zawierać wycenę spółki lub projektu i propozycję dla inwestora – ile obejmie udziałów przy danej wycenie. Poszukujący kapitału powinni wiedzieć na jaką wartość wyceniają swój biznes oraz dotychczas włożony nakład swojej pracy. Więcej o wycenie startupu mozna znaleźć w innym naszym artykule http://bestcapital.pl/jak-wycenic-startup/

Niektóre fundusze typu venture capital oczekują od przedsiębiorców prognoz finansowych na 3-5 lat. Z uwagi na zmieniający się rynek uważamy, że tak młode przedsięwzięcie jest w stanie oszacować pewne miarodajne wyniki w perspektywie jednego roku. Dalsze horyzonty czasowe nie mają sensu i istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo ich realizacji.

Gdy projekt nie wykazuje innowacyjności inwestorzy oczekują od przedsiębiorcy konkretnych kompetencji na rynku i sprawdzonego modelu biznesowego.
Weryfikacja takiego modelu biznesowego może okazać się trudna, gdy inwestor w ogóle nie zna branży. Dlatego inwestorzy z doświadczeniem biznesowym, aniołowie biznesu, często wybierają projekty, które rozumieją i potrafią ocenić jego skalowalność.

Najważniejsze kwestie przy analizie startupów:

1)  Streszczenie projektu
Powinno w rzeczowy sposób ujmować najważniejsze punkty biznesplanu czy teasera dla inwestora. Na tej podstawie inwestorzy często podejmują decyzję czy czytać dalej, czy projekt jest wystarczająco interesujący.

2)   Zespół
Jeden z najistotniejszych czynników przy powodzeniu biznesu, to kompetencje zespołu. Ważna jest również ich motywacja, sukcesy i doświadczenia. Warto, a nawet trzeba poznać zespół osobiście - ostatecznie Inwestor lokuje swój kapitał przede wszystkim w zespół.

3)  Jaki problem rozwiązuje projekt ?
Przedsiębiorcy powinni dokładnie przedstawić, jaką konkretną wartość dodaną generuje produkt/usługa, czy dany pomysł jest kopią już działającego biznesu czy też charakteryzuje się unikalnością.

4)   Jaki jest model biznesowy?
Bardzo ważna kwestia dla inwestora finansowego, to uzyskanie odpowiedzi na pytania:  Jak firma będzie zarabiać? Kto będzie płacił? Czy dany model biznesowy już gdzieś funkcjonuje? Czy projekt jest nastawiony na generowanie przychodów? Czy jest skalowalny?

5)   Marketing
Jak firma zamierza dotrzeć do klientów i jakie kanały do tego wykorzysta ? Kto jest w grupie docelowej?

6)   Konkurencja
Jak wygląda konkurencja w kraju i za granicą ? Czy jest to konkurencja pośrednia, czy bezpośrednia? W jaki sposób dany produkt/usługa wyróżnia się na tle konkurencji ? Wskazanie konkurencji pokazuje, że rynek na produkt/usługę istnieje, a przedsiębiorca poszukujący kapitału zbadał temat.

7)   Etap rozwoju produktu/usługi
Jakie działania podjął już zespół? Czy powstał prototyp? Czy produkt/usługa była już testowana na rynku? Czy ma już klientów/ użytkowników? Czy ma podpisane listy intencyjne ?

Autor: Tomasz Styrcula