Jak inwestować w obligacje korporacyjne – aspekty formalne i techniczne

Niniejszy artykuł skierowany jest do inwestorów, którzy jeszcze nie inwestowali na rynku pierwotnym obligacji korporacyjnych, ale chcą poznać formalne i techniczne aspekty inwestowania na tym rynku.

Emitenci mają wiele technicznych i prawnych możliwości w zakresie sposobu przeprowadzania emisji obligacji korporacyjnych. W niniejszym artykule odwołujemy się do praktyk najczęściej występujących na rynku.

Harmonogram emisji

Harmonogram emisji to inaczej okres czasu w jakim emitent przeprowadza działania związane ze sprzedażą obligacji na rynku pierwotnym. Na harmonogram emisji mogą się składać subskrypcja, data podjęcia uchwały o wysokości kuponu oraz data przydziału obligacji.

Subskrypcja

Emitent przeprowadzający emisję obligacji korporacyjnych na rynku pierwotnym przyjmuje zapisy w określonym terminie. Jest to z reguły kilkutygodniowy okres nazywany subskrypcją . W tym okresie czasu inwestorzy wysyłają do emitenta formularze zapisu oraz mogą dokonywać przelewów tytułem nabycia obligacji. 

Redukcja obligacji

Podczas trwania subskrypcji do emitenta na bieżąco wpływają formularze zapisu oraz środki tytułem nabycia obligacji. Może dojść do sytuacji, w której wartość zapisów przekroczy kwotę, którą emitent chciał pozyskać. W takiej sytuacji emitent dokonuje redukcji. Nadwyżka środków pozyskanych od inwestorów jest zwracana na rachunek bankowy inwestora. Termin w jakim zwracane są środki jest określony w dokumentacji ofertowej. Nie powinien być jednak dłuższy od kilku dni roboczych. Emitent może zastosować następujące warianty dokonywania redukcji:

• redukcja proporcjonalna – jeśli emitent pozyska 20% kapitału więcej niż pierwotnie planował, to każdy z inwestorów dostanie przydział obligacji niższy o 20% od kwoty zapisu,

• redukcja uznaniowa – ma miejsce jeżeli emitent przeprowadza redukcję w sposób, który nie jest bezpośrednio opisany w dokumencie ofertowym. Podczas emisji prywatnej zarząd emitenta ma prawo do dokonywania przydziału obligacji według własnego uznania. W praktyce najbardziej popularnym kluczem do podjęcia decyzji o redukcji może być kolejność dokonanych zapisów i wpłat. Czyli przydział w pełnej wysokości dostają inwestorzy, którzy w pierwszej kolejności wysłali formularze i dokonali wpłat. W takim wypadku zapisy dokonane po przekroczeniu pierwotnej wartości emisji mogą zostać zredukowane w pełnej wysokości.

Przydział obligacji

Przydział obligacji następuje bezpośrednio po zakończeniu subskrypcji na obligacje. Zarząd emitenta podejmuje uchwałę o dojściu emisji do skutku oraz o wartości przydzielonych obligacji. Dzień przydziału jest również pierwszym dniem, od którego naliczane są odsetki od obligacji. Emitent powinien wysłać każdemu inwestorowi oryginał uchwały o przydziale wraz z podpisanym egzemplarzem formularza zapisu. Dokumenty te potwierdzają nabycie obligacji przez inwestora.

Zakup obligacji korporacyjnych na rynku pierwotnym – rachunek bankowy oraz rachunek maklerski

Od strony technicznej dokonanie inwestycji w obligacje korporacyjne jest proste. Podstawowe wymogi to posiadanie rachunku bankowego oraz rachunku maklerskiego.

Rachunek bankowy:
• do momentu kiedy obligacje nie są notowane na rynku Catalyst odsetki są wypłacane bezpośrednio na rachunek bankowy inwestora,
• na rachunek bankowy inwestora emitent zwraca środki w przypadku niedojścia emisji do skutku,
• na rachunek bankowy emitent zwraca pieniądze w przypadku wystąpienia redukcji zapisów.

Rachunek maklerski:
• na rachunku maklerskim deponowane są obligacje korporacyjne,
• emitent za pośrednictwem biura maklerskiego i KDWP wypłaca inwestorom odsetki,
• poprzez rachunek maklerski rozliczany jest wykup obligacji.

Wybierając rachunek maklerski dedykowany inwestycjom w obligacje korporacyjne warto zwrócić uwagę na koszty związane z jego prowadzeniem. Na rynku dostępne są oferty rachunków maklerskich, które nie są obciążone opłatą roczną za prowadzenie rachunku. Drugim kosztem, którym może wystąpić to prowizja maklerska. Płacona jest tylko w momencie kupna lub sprzedaży obligacji na wtórnym rynku Catalyst. Najatrakcyjniejsze oferty to prowizja w wysokości 0,2% od wartości transakcji.

Zakup obligacji korporacyjnych na rynku pierwotnym – proces formalny

Emitent, który przeprowadza emisje obligacji z mocy prawa jest zobowiązany do przygotowania odpowiedniego dokumentu ofertowego (memorandum ofertowe, propozycja nabycia, prospekt emisyjny).

1. Zamówienie dokumentu ofertowego

Żeby otrzymywać informacje o aktualnych emisjach obligacji korporacyjnych wystarczy wypełnić formularz zgłoszeniowy znajdujący się po prawej stronie. Na bieżąco informujemy o nowych możliwościach inwestycyjnych w obligacje korporacyjne.

Żeby dokonać inwestycji w obligacje korporacyjne na rynku pierwotnym należy zamówić dokument ofertowy emitenta. Z dokumentem ofertowym należy się zapoznać przed podjęciem decyzji inwestycyjnej. Zawiera on wszystkie istotne informacje dotyczące emisji (oprocentowanie, zapadalność, zabezpieczenie obligacji). Podane są również informacje dotyczące czynników ryzyka oraz wartość zadłużenia na dzień sporządzenia dokumentu.

2. Wypełnienie formularza zapisu i wysłanie do emitenta

Jednym z załączników do dokumentu ofertowego jest tzw. formularz zapisu. W przypadku podjęcia decyzji o zainwestowaniu w obligacje korporacyjne dokument ten należy wydrukować we wskazanej ilości (zwyczajowo dwa lub trzy egzemplarze), podpisać i odesłać do emitenta. Prawidłowe wypełnienie tego dokumentu jest bardzo ważne, ponieważ są tam informacje potrzebne do dokonania zaksięgowania obligacji na rachunku maklerskim inwestora oraz do wypłaty odsetek.

3. Przelew środków na rachunek emitenta

Po wysłaniu formularza zapisu do emitenta ostatnim krokiem jest wykonanie przelewu na wskazany przez niego rachunek bankowy. Warto tutaj wspomnieć, że jedynym dopuszczalnym właścicielem rachunku bankowego może być emitent lub wskazane biuro maklerskie pełniące rolę oferującego. Na tym kończą się działania inwestora.
Kolejne działania są po stronie emitenta (odesłanie podpisanego formularza zapisu oraz uchwały o przydziale obligacji). W dalszym etapie emitent wysyła wnioski o rejestrację obligacji w KDPW S.A. oraz o wprowadzenie do obrotu na Catalyst. Po uzyskaniu decyzji pozytywnej w sprawie wprowadzenia obligacji do obrotu obligacje będą widoczne w formie zapisu księgowego na rachunku maklerskim.

Europejski Fundusz Medyczny S.A. – uchwała o wprowadzeniu obligacji serii D do obrotu

Best Capital z przyjemnością informuję, że w dniu 13 marca 2014 roku, na podstawie uchwały nr 284/2014 Zarząd Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. podjął decyzję o wprowadzeniu do ASO na rynku Catalyst 2.000 (dwa tysiące) sztuk obligacji na okaziciela serii D spółki Europejski Fundusz Medyczny S.A. o wartości nominalnej 1.000 zł (jeden tysiąc złotych) każda.

Best Capital opracowywał dokumentację niezbędną do wprowadzenia obligacji do obrotu na rynek Catalyst. Best Capital pełni także funkcję Autoryzowanego Doradcy na rzecz Emitenta.

Spółka Europejski Fundusz Medyczny S.A. jest przedsiębiorstwem wyspecjalizowanym w obsłudze finansowej dla szpitali, działających jako samodzielne publiczne oraz niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.

www.europejski.fm

Inwestowanie w obligacje korporacyjne a inwestowanie w akcje

Przyczyny zainteresowania inwestorów obligacjami korporacyjnymi są różne. Jedni poszukują instrumentów dających wyższe stopy zwrotu niż lokaty. Inni chcą postawić na inwestycję mniej ryzykowną i wymagającą poświęcenia mniejszej ilości czasu niż akcje. To właśnie akcje będziemy w tym artykule rozpatrywać jako inwestycję alternatywną dla obligacji przedsiębiorstw.

Rozważmy po kolei wszystkie aspekty związane w inwestowaniem w akcje i obligacje korporacyjne. Pierwszym z nich jest stopa zwrotu. Z całą pewnością w krótkim terminie akcje mają potencjał przynosić o wiele większe stopy zwrotu niż obligacje korporacyjne. Sytuacja na rynku akcji jest bardzo zmienna w porównaniu do rynku obligacji korporacyjnych. Jeśli przyjąć, że inwestor na rynku Catalyst jest w stanie regularnie osiągać 8%-10% zysku w skali roku, można zadać pytanie, czy w długim okresie (np. 5-letnim) na rynku akcji jest także w stanie osiągać średnioroczną stopę zwrotu na takim poziomie. Jeśli tak, to pozostaje pytanie, jaki nakład czasu pochłonie monitorowanie rynku i dokonywanie transakcji. Tu pojawia się druga kwestia, czyli różnica między czasem poświęcanym na inwestowanie w akcje, a czasem poświęcanym na inwestowanie w obligacje przedsiębiorstw.

Kluczem do sukcesu inwestowania w obligacje korporacyjne jest odrobienie pracy domowej przed ich zakupem. Przesadą byłoby stwierdzenie, że strategia „kup i zapomnij” jest dobrym rozwiązaniem, ale inwestor dobrze analizujący emitentów może poświęcić stosunkowo mało czasu na późniejsze monitorowanie swojego portfela. Występuje też jedna zasadnicza różnica między analizowaniem spółki pod kątem zakupu jej akcji lub obligacji. W przypadku obligacji inwestor musi stwierdzić, czy przyszłe przychody i zyski pozwolą emitentowi bez problemów spłacać terminowo swoje zobowiązania. W przypadku akcji, żeby dobrze je wycenić, inwestor musi stwierdzić, jaki poziom dokładnie osiągną przyszłe przychody i zyski. Poziom trudności obu analiz zdecydowanie się różni. Jeśli chodzi o monitorowanie spółek po zakupie emitowanych przez nich instrumentów, w obu rozważanych przypadkach inwestor powinien śledzić informacje płynące ze spółki.

Rynki obligacji i akcji zdecydowanie różnią się jednak wrażliwością na pozostałe informacje dotyczące danego rynku, gospodarki krajowej oraz światowej. Inwestorzy posiadający notowane na giełdzie akcje są wręcz zakładnikami codziennie napływających z całego świata informacji. Muszą na przykład śledzić: ważne dane makroekonomiczne z Polski i innych gospodarek (np. USA, Chiny, Niemcy), sytuację na rynkach surowców i metali szlachetnych, stan finansów publicznych krajów strefy euro, wypowiedzi prezesów banków centralnych czy decyzje rządu w sprawie OFE. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja na rynku obligacji. Tutaj prawdopodobieństwo tego, że pod wpływem jednej wypowiedzi szefa FED łączna wartość wszystkich notowanych instrumentów spadnie np. o 10% w ciągu tygodnia, jest bardzo małe. W ciągu czarnego tygodnia na rynku akcji większość instrumentów może stracić na wartości. Zmiany cen obligacji mają zdecydowanie bardziej indywidualny charakter. Omawiając zagadnienie monitorowania portfela akcji i obligacji przedsiębiorstw poruszyliśmy pośrednio temat ryzyka wiążącego się z tymi rodzajami inwestycji. Oczywiście jest ono wyraźnie większe na rynku akcji. Nie oznacza to jednak, że na rynku obligacji korporacyjnych nie można stracić pieniędzy lub nie występują na nim duże spadki ceny danego instrumentu w krótkim czasie. W szczególności elementem, w którym zazwyczaj występuje wyższe ryzyko na rynku obligacji, jest płynność obrotu. Na rynku akcji zawierana jest większa liczba transakcji, a różnica między najlepszą ofertą kupna i sprzedaży zwykle nie jest duża. Ułatwia to szybkie sprzedanie posiadanych akcji w krótkim czasie, po oczekiwanej cenie. Rynek obligacji charakteryzuje się mniejszą liczbą transakcji i większymi spreadami. W konsekwencji ryzyko płynności na tym rynku jest większe. 

Z ogólnie mniejszym ryzykiem obligacji korporacyjnych wiąże się duża przewidywalność tego rodzaju inwestycji. W szczególności kupując obligacje o stałym oprocentowaniu przy założeniu trzymania ich do terminu wykupu, znamy wszystkie przyszłe płatności z tego tytułu. Znamy więc także rentowność inwestycji. Oczywiście fakt, iż przepływy pieniężne są góry ustalone, nie oznacza, że są w stu procentach pewne.
 

Obligacje przedsiębiorstw są dobrą inwestycją dla osób stawiających na analizę fundamentalną spółek. Jeśli nabycie akcji dobrej fundamentalnie spółki wypadnie w nieodpowiednim momencie na rynku, wówczas cena akcji tej spółki miesiącami może znajdować się poniżej poziomu wynikającego z jej fundamentalnej siły. Jeśli chodzi o rynek obligacji praktycznie niemożliwe jest, aby w przypadku obligacji emitenta o solidnych fundamentach jej kurs mógł w dłuższym okresie kształtować się wyraźnie poniżej 100. Jeżeli do dobrej analizy fundamentalnej dodać przewidywanie zmian stóp procentowych, czyli kupowanie obligacji o stałym oprocentowaniu przy wysokich stopach i obligacji o zmiennym oprocentowaniu przy niskich, to osiąganie zadowalających stóp zwrotu na rynku obligacji przedsiębiorstw nie powinno stanowić większego problemu. Ostatnim elementem, który warto podkreślić, jest podatkowa przewaga obligacji korporacyjnych nad akcjami. Zanim akcjonariusze otrzymają dywidendę, zysk brutto spółki opodatkowany jest stawką 19% podatku od osób prawnych. Dywidenda wypłacana z zysku netto jest po raz kolejny opodatkowana stawką 19%. Tym razem z tytułu podatku od zysków kapitałowych. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku obligacji, które są opodatkowane tylko stawką 19% podatku od zysków kapitałowych. Przy czym specyfika opodatkowania obligacji sprawia, że w zależności od momentu zakupu i sprzedaży efektywna stopa podatkowa może być wyższa niż 19%. Powyżej zaprezentowane zostały plusy i minusy wyboru inwestycji w akcje lub obligacje przedsiębiorstw.

Analiza wad i zalet wskazuje, że obligacje korporacyjne są szczególnie atrakcyjne dla inwestorów, którzy nie chcą ponosić ryzyka związanego z dużą zmiennością rynku akcji, a także na skutek codziennych zajęć nie mają czasu na dokładne monitorowanie zmian na tym rynku. Inwestor nie musi jednak decydować się tylko na jedną z możliwości. Do portfela inwestycyjnego warto dobierać instrumenty zróżnicowane pod względem poziomu ryzyka i oczekiwanej stopy zwrotu.

Jeżeli chcesz uzyskać możliwość inwestowania na rynku pierwotnym obligacji korporacyjnych wypełnij formularz kontaktowy .

Proces emisji i wprowadzenia obligacji do obrotu na rynku Catalyst

Best Capital jako Autoryzowany Doradca rynku Catalyst wspiera spółki w procesie pozyskania kapitału poprzez emisję obligacji oraz w procesie późniejszego ich wprowadzenia do obrotu na rynku Catalyst. Poniżej prezentujemy poszczególne etapy obu procesów.

Proces emisji obligacji w formie oferty prywatnej

1. Decyzja o emisji
Spółka zainteresowana pozyskaniem kapitału w pierwszej kolejności powinna zdecydować, czy chce tego dokonać poprzez zwiększenie kapitału własnego czy kapitału obcego. Drugim krokiem jest wybór pomiędzy finansowaniem poprzez zaciągnięcie kredytu bankowego lub emisję obligacji.

2. Przygotowanie warunków emisji, uchwały emisyjnej, propozycji nabycia
W chwili, gdy spółka decyduje się na pozyskanie kapitału poprzez emisję obligacji, należy ustalić jej warunki, podjąć uchwałę o emisji i przygotować propozycję nabycia.Propozycja nabycia w przypadku oferty prywatnej, może zostać skierowana do nie więcej niż 149 oznaczonych adresatów. Elementy, które powinni zostać zawarte w warunkach emisji i propozycji nabycia, są regulowane przez zapisy Ustawy o obligacjach.

3. Podpisanie umowy z agentem emisji
Agent emisji pełni rolę techniczną przy emisji obligacji. Prowadzi rejestr obligacji i obsługuje świadczenia należne z tytułu ich posiadania. W sytuacji, gdy obligacje mają zostać wprowadzone do obrotu na rynku Catalyst, agent emisji bierze także udział w procesie ich rejestracji w KDPW.

4. Plasowanie emisji (zapisy, zbieranie wpłat, przydział obligacji)
W określonych w warunkach emisji terminach przyjmowane są zapisy i wpłaty na obligacje. Jeżeli zgodnie z warunkami emisji spełnione są warunki dojścia emisji do skutku, następuje przydział obligacji inwestorom.

Proces wprowadzenia obligacji do obrotu na rynku Catalyst

1. Podpisanie umowy z Animatorem Rynku
W przypadku wprowadzenia obligacji do obrotu na Catalyst wymagane jest podpisanie umowy z Animatorem Rynku. Ze względu na to, że wiele instrumentów notowanych na Catalyst charakteryzuje się niską płynnością obrotu, rolą Animatora jest właśnie wspieranie płynności.

2. Rejestracja obligacji w KDPW
Aby obligacje mogły być przedmiotem obrotu na Catalyst, muszą zostać zdematerializowane. W tym celu należy dokonać ich rejestracji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych poprzez złożenie stosownego wniosku. Jeżeli emitent po raz pierwszy występuje o rejestrację papierów wartościowych w KDPW, należy także złożyć wniosek o zawarcie umowy o uczestnictwo w typie Emitent.

3. Wprowadzenie do obrotu
Złożenie wniosku o wprowadzenie do obrotu na Catalyst i wyznaczenie pierwszego dnia notowań.

Podstawowe źródła informacji o emisji i emitencie

Inwestorzy, którzy rozważają zainwestowanie w obligacje korporacyjne mają do dyspozycji wiele źródeł informacji o emitencie. Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto wiedzieć do jakiego źródła informacji sięgnąć. Poniżej zostały opisane wszystkie rodzaje dokumentów publikowanych przez emitentów w związku z emisją obligacji.

Inwestycja w obligacje korporacyjne na rynku pierwotnym

Propozycja nabycia –  w praktyce jest najczęściej występującym dokumentem nabywając obligacje na rynku pierwotnym. Wynika to z tego, że większość obligacji na rynku pierwotnym jest sprzedawana w ofercie prywatnej w celu dalszego wprowadzenia do obrotu na ASO Catalyst. Nabywając obligacje korporacyjne we wcześniej wskazany sposób, propozycja nabycia jest właściwym dokumentem ofertowym spełniającym wymagania prawne.

Jednym z najważniejszych elementów propozycji nabycia są tzw. warunki emisji. Ten załącznik propozycji nabycia określa podstawowe parametry emisji takie jak: podstawa prawna emisji, wartość nominalna obligacji, oprocentowanie, termin wykupu, terminy płatności odsetek, występowanie zabezpieczenia czy występowanie progu dojścia emisji do skutku.

Poniżej jest podana lista informacji, które muszą się znaleźć w propozycji nabycia:

  • celów emisji, jeżeli są określone,
  • wielkości emisji,
  • wartości nominalnej i ceny emisyjnej obligacji lub sposobu jej ustalenia,
  • warunków wykupu,
  • warunków wypłaty oprocentowania,
  • wysokości i formy ewentualnego zabezpieczenia i oznaczenia podmiotu udzielającego zabezpieczenia,
  • wartości zaciągniętych zobowiązań na ostatni dzień kwartału poprzedzającego udostępnienie propozycji nabycia oraz perspektywy kształtowania zobowiązań emitenta do czasu całkowitego wykupu obligacji proponowanych do nabycia,
  • danych umożliwiających potencjalnym nabywcom obligacji orientację w efektach przedsięwzięcia, które ma być sfinansowane z emisji obligacji, oraz zdolności emitenta do wywiązania się z zobowiązań wynikających z obligacji, jeżeli przedsięwzięcie jest określone,
  • zasad przeliczania wartości świadczenia niepieniężnego na świadczenie pieniężne,
  • emitent prowadzący działalność dłużej niż rok musi udostępnić sprawozdanie finansowe z opinią biegłego rewidenta przydające na dzień bilansowy nie wcześniej niż 15 miesięcy przed publikacją warunków emisji.
Prospekt emisyjny

Prospekt emisyjny jest wymagany jeżeli obligacje są sprzedawane w trybie oferty publicznej. Zawartość prospektu jest regulowana przez przepisy:

  • Ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu,
  •  o spółkach publicznych,
  • a także przez przepisy rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 809/2004 w sprawie informacji zawartych w prospektach emisyjnych oraz formy, włączenia przez odniesienie i publikacji takich prospektów emisyjnych oraz rozpowszechniania reklam.

Prospekt emisyjny przed publikacją musi zostać zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego. Prospekt zawiera informacje o parametrach emisji oraz o emitencie.

Memorandum informacyjne

Jest to dokument uproszczony w stosunku do prospektu emisyjnego. Podstawową różnicą jest konieczność zamieszczenia sprawozdania finansowego tylko za ostatni rok obrotowy (w porównaniu do trzech lat w prospekcie emisyjnym). Emitent może sporządzić memorandum informacyjne tylko w szczególnych przypadkach. W praktyce memorandum informacyjne jest rzadko stosowane.

Inwestycja w obligacje korporacyjne na rynku wtórnym

Wprowadzenie obligacji korporacyjnych do obrotu na rynku Catalyst wiąże się z koniecznością sporządzania dokumentów wymaganych przez przepisy prawa lub regulacje GPW. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich wraz z zasadami, na podstawie których są sporządzane.

Dokument informacyjny

W przypadku, gdy emitent po raz pierwszy stara się o dopuszczenie wyemitowanych obligacji do obrotu na Catalyst, a jego instrumenty finansowe nie są już notowane na rynku głównym GPW, na rynku NewConnect lub w ASO prowadzonym przez BondSpot S.A., konieczne jest sporządzenie dokumentu informacyjnego. Jego zawartość jest regulowana przez zapisy Załącznika nr 1 do Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu. Najważniejsze informacje zawarte w dokumencie informacyjnym to:

  • warunki emisji,
  • dane o obligacjach wprowadzanych do obrotu,
  •  czynniki ryzyka dla nabywców obligacji,
  • informacje o emitencie takie jak oferowane produkty i usługi czy sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy.

Nota informacyjna

Nota informacyjna to dokument uproszczony w stosunku do dokumentu informacyjnego. Jest ona sporządzona w przypadku ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na Catalyst kolejnej emisji obligacji lub w przypadku, gdy instrumenty finansowe emitenta są już notowane na rynku głównym GPW, na rynku NewConnect lub ASO prowadzonym przez BondSpot S.A. Informacje, które powinny być zawarcie w nocie informacyjnej określane przez Załącznik nr 1 do Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu, są dość podobne do informacji, jakie powinna zawierać propozycja nabycia w rozumieniu Ustawy o obligacjach. Poza tym w nocie informacyjnej powinny zostać przedstawione także warunki emisji.

Polecamy wypełnić formularz zgłoszeniowy. Zarejestrowanych inwestorów na bieżąco informujemy o nowych emisjach obligacji korporacyjnych.

Obowiązki informacyjne emitentów obligacji na Catalyst – raporty okresowe

Raporty okresowe to jedno z podstawowych źródeł informacji przy podejmowaniu decyzji czy inwestować w obligacje korporacyjne. Na ich podstawie możemy przeanalizować dotychczasowy rozwój spółki oraz monitorować bieżącą sytuację emitenta.

Raporty okresowe oprócz raportów bieżących są drugim katalogiem obowiązków informacyjnych dla emitentów obligacji notowanych na Catalyst. W raporcie okresowym, emitent prezentuje swoje wyniki finansowe.

Emitenci obligacji na rynku Catalyst w ASO mają obowiązek publikowania raportów półrocznych i rocznych. Jeśli emitent jest notowany na NewConnect lub na rynku regulowanym obowiązuje go szerszy zakres raportowania okresowego z tego rynku. Dlatego sporo emitentów z ASO Catalyst publikuje częstsze raporty okresowe niż wymagane raporty półroczne i roczne.

Emitent, który jest jednostką dominującą w grupie kapitałowej  jest zobowiązany dodatkowo do przekazywania raportów okresowych w formie skonsolidowanego raportu półrocznego i skonsolidowanego raportu rocznego. Tylko w szczególnych przypadkach może odstąpić od tego obowiązku.

Istotną zasadą publikacji danych zawartych w sprawozdaniu finansowym półrocznym i rocznym jest prezentowanie ich wraz z danymi porównywalnymi za identyczny okres roku poprzedniego. Oznacza to, że prezentując raport za okres półroczny muszą znaleźć się w nim dane za półrocze roku wcześniejszego.

Inwestorów, którzy wypełnią formularz zgłoszeniowy stronie regularnie informujemy o nowych emisjach obligacji korporacyjnych.

Podstawowe różnice między ofertą prywatną a ofertą publiczną obligacji korporacyjnych

Inwestycja w obligacje korporacyjne to atrakcyjna forma lokowania kapitału. Obligacje przedsiębiorstw są coraz bardzie popularne wśród inwestorów indywidualnych. Jednak jest to ciągle niszowa forma inwestowania. Jedną z przyczyn tego stanu jest krótka, bo licząca zaledwie cztery lata historia rynku Catalyst. Drugą przyczyną jest sposób przeprowadzania sprzedaży obligacji podczas ofert prywatnych i publicznych. Wniniejszym artykule przedstawimy informacje o  publicznej i prywatnej ofercie obligacji oraz co zrobić, żeby zainwestować w obligacje na rynku pierwotnym.

Najkorzystniejszy sposób nabycia obligacji to zakup obligacji na rynku pierwotnym. Oznacza to zakup obligacji bezpośrednio od emitenta. Na rynku Catalyst większość dostępnych serii obligacji jest sprzedawana w ofertach prywatnych.

Na początku należy zwrócić uwagę, że nazwa „oferta prywatna” jest określeniem potocznym. Ustawa o ofercie publicznej nie definiuje takiego pojęcia. Ustawa ściśle określa, co to jest oferta publiczna. Od strony prawnej ofertą prywatną można nazwać ofertę, która nie spełnia założeń oferty publicznej. Oferta prywatna jest skierowana maksymalnie do 149 oznaczonych adresatów. Emitent nie może publicznie promować swojej emisji, ani podawać parametrów oferty. Skutkiem tego jest to, że większość inwestorów o ofercie prywatnej i jej warunkach dowiaduje się po zakończeniu emisji. Mimo ograniczeń związanych z docieraniem do inwestorów emitenci preferują taką formę sprzedaży papierów wartościowych. Przeprowadzenie procedury jest szybkie, łatwe oraz znacznie tańsze w porównaniu do oferty publicznej.

Dla inwestorów, którzy chcą mieć dostęp do ofert prywatnych rozwiązaniem może być korzystanie z usług Best Capital, na bieżąco możemy informować wybraną grupę inwestorów o nowych atrakcyjnych ofertach prywatnych. Formularz kontaktowy znajduje się pod linkiem:

Drugą możliwością zainwestowania w obligacje jest zakup obligacji sprzedawanych w ofercie publicznej. Podstawowa różnica w stosunku do oferty prywatnej to brak obostrzeń w zakresie promowania oferty. Po uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego emitent może prezentować w mediach szczegóły dotyczące swojej oferty. Dzięki temu emitent może dotrzeć do szerokiego grona inwestorów i ma szansę pozyskać wyższe kwoty kapitału. Te cechy sprawiają, że emisje publiczne przeprowadzają głównie duże firmy. Szeroka dostępność do informacji o ofercie publicznej budzi również duże zainteresowanie wśród inwestorów, co skutkuje to redukcjami. Wszyscy inwestorzy, którzy dokonali zapisów na obligacje mają proporcjonalnie redukowane przydziały. Przykładem takich emisji publicznych jest PCC Rokita S.A., która przeprowadzała emisje publiczne z pulą dostępną dla inwestorów indywidualnych. Redukcje sięgały od 70 do 90%. Innym utrudnieniem dla inwestorów indywidualnych podczas dużych emisji publicznych jest konkurencja z inwestorami instytucjonalnymi. Inwestorzy tacy jak OFE i TFI są w stanie objąć większą część emisji. Mimo tego warto interesować się publicznymi ofertami obligacjami dużych firm, ponieważ są emitenci niskiego ryzyka, a ich obligacje jest łatwo sprzedać na rynku wtórnym.

Rynek obligacji w Polsce jest dopiero w początkowej fazie rozwoju. Należy się spodziewać, że wielkość i dostępność oferowanych emisji dla inwestorów indywidualnych będzie systematycznie rosła. W przyszłości obligacje korporacyjne mogą stać się jedną z ważniejszych metod lokowania kapitału. Obligacje korporacyjne są papierami wartościowymi o średnim ryzyku. Doskonale uzupełniają ofertę inwestycyjną dla polskich inwestorów. 

Jaka branża jest najlepsza na Catalyst?

Na rynku Catalyst notowane są obligacje emitentów z szerokiego wachlarza sektorów i branż. Wśród nich dominują 3 sektory: banki, dostawcy usług finansowych i deweloperzy. Spółki z pozostałych sektorów mają wyraźnie mniejszą reprezentację. Jakie potencjalne zyski można osiągnąć inwestując w obligacje korporacyjne emitentów z danego sektora i jakie ryzyko się z tym wiąże? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie w niniejszym artykule.

Banki

Wśród obligacji tego sektora dominują duże emisje przynoszące względnie nieduże stopy zwrotu. Średnie oprocentowanie obligacji banków w bieżącym okresie odsetkowym wynosi 5,8%. Jest to niewiele na tle całego rynku Catalyst. Wynika to oczywiście ze względnie małego ryzyka kredytowego wiążącego się z inwestycją w obligacje banków. Potwierdza to także średnia rentowność brutto w terminie do wykupu (YTM), która wynosi 5%.

Sektor usług finansowych

Sektor usług finansowych jest reprezentowany przez windykatorów, firmy faktoringowe, firmy inwestycyjne oraz pożyczkowe. Średnia wartość emisji obligacji spółek z tego sektora jest zdecydowania niższa w porównaniu z emisjami obligacji banków.  Spółki z sektora usług finansowych oferują obligacje o bardzo atrakcyjnym oprocentowaniu. Dla bieżącego okresu odsetkowego wynosi średnio 9%. Jednocześnie średnia rentowność brutto w terminie do wykupu wynosi tylko 7,5%. Wynika to z faktu, że kurs większości obligacji tego sektora kształtuje się powyżej 100. Wysoka wycena obligacji przedsiębiorstw z usług sektora finansowego na Catalyst wynika z atrakcyjnej relacji zysku do ryzyka.

Deweloperzy

Branża deweloperska w ostatnich latach przechodzi ciężkie chwile. Ma to także przełożenie na rynek obligacji spółek z tego sektora. Przeglądając przypadki braku terminowej spłaty obligacji notowanych na Catalyst możemy zauważyć, że deweloperzy mają w nich znaczący udział.

Średnie oprocentowanie obligacji deweloperów w bieżącym okresie odsetkowym wynosi 8,8% (nieznacznie mniej niż w przypadku sektora usług finansowych). Jednak średnia rentowność brutto w terminie do wykupu wynosi aż 15,6%. Znaczny wpływ na ten wynik mają niskie kursy obligacji MEW i Gant Development. Po ich wyłączeniu z obliczeń średnie YTM brutto obligacji deweloperów wynosi 9,4%.

Wynika z tego, że oprocentowanie  oferowane na rynku pierwotnym przez deweloperów i spółki z sektora usług finansowych jest porównywalne.  Jednak na rynku wtórnym inwestorzy oczekują dyskonta kupując obligacje deweloperów, z powodu wyższego przypisywanemu sektorowi.

Podsumowanie

Obligacje banków to inwestycja odpowiednia dla osób, które poszukują zysków nieznacznie wyższych niż na lokatach bankowych.  Inwestorzy zainteresowani wyższymi stopami zwrotu mogą zainteresować się obligacjami spółek z sektora usług finansowych i deweloperów.  Atrakcyjnie  w tym porównaniu wypada sektor usług finansowych charakteryzujący się mniejszym ryzykiem niż obligacje deweloperów, przy zbliżonej rentowności. Warto jednak pamiętać, że są to dane uśrednione. Ryzyko obligacji poszczególnych emitentów może kształtować się na poziomie zupełnie niezależnym od średniego ryzyka sektora.

Inwestorom zainteresowanym inwestowaniem w obligacje korporacyjne na rynku pierwotnym polecamy wypełnienie formularza zgłoszeniowego. Na bieżąco informujemy o aktualnych emisjach obligacji korporacyjnych.

Obligacje korporacyjne – ryzyko kredytowe emitenta

Każdy rodzaj inwestowania jest związany z ponoszeniem ryzyka. Niniejszy artykuł jest poświęcony ryzyku kredytowemu emitenta, ponieważ jest to główne ryzyko ponoszone przez inwestora obligacji korporacyjnych.  

Ryzyko kredytowe to możliwość niedotrzymania warunków wypłaty świadczeń pieniężnych przez emitenta. Niedotrzymanie warunków może polegać na niespłaceniu odsetek w określonym terminie lub niespłacaniu wartości nominalnej danej serii obligacji w terminie wykupu. Jeżeli inwestorzy na rynku obligacji oceniają, że emitent jest ryzykowny to sam ten fakt powoduje, że ceny obligacji na Catalyst spadają. Sprawdzenie cen obligacji emitenta na Catalyst to pierwszy krok do oceny wiarygodności emitenta. 

Inwestor może sobie zadać pytanie w jaki sposób zmniejszyć ryzyko inwestycyjne? Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto zwrócić uwagę na wskaźniki płynności i wypłacalności emitenta. Przedsiębiorstwo, które nie ma problemów z płynnością, jest w stanie terminowo spłacać swoje zobowiązania. Na analizę wypłacalności emitenta składają się wskaźniki zadłużenia. Należy zwrócić uwagę, że w zależności od sektora występują różne przedziały optymalnych wskaźników zadłużenia. Ogólna zasada jest taka, że spółki z sektora finansowego mogą się bezpiecznie zadłużać znacznie bardziej niż podmioty produkcyjne.

Warto jest przyjrzeć się statystykom niewypłacalności na Catalyst. Historycznie na rynku Catalyst debiutowało łącznie 176 emitentów. Nieterminowo ze swoich zobowiązań wywiązywało się 10 emitentów obligacji co stanowi 5,6%. Siedmiu z dziesięciu niesolidnych dłużników należało do branży budowlanej oraz branży odnawialnych źródeł energii. Kłopoty spółek z branży budowlanej nie powinny dziwić. Z kolei emitenci z sektora odnawialnych źródeł energii są bardzo uzależnieni od polityki energetycznej rządu, co dla tego sektora generowało wysokie ryzyko.

Na tym tle solidnie prezentują się emitenci związani z szeroko rozumianą branżą finansową. Banki, windykatorzy, firmy faktoringowe to podmioty, które nie miały problemów z terminową obsługą zadłużenia.

Jakie metody dochodzenia roszczeń ma do dyspozycji obligatariusz, gdy emitent nie spłaca odsetek lub wartości nominalnej w terminie?

Przed podjęciem jakichkolwiek działań warto zorientować się, z jakich przyczyn wynikał brak terminowej spłaty. Czy powodem jest błąd, chwilowy brak płynności, czy może trwała utrata wypłacalności emitenta? W zależności od odpowiedzi na to pytanie, można decydować o rodzaju podejmowanych działań.

W przypadku błędu spółka będąca emitentem obligacji najprawdopodobniej sama będzie dążyła do jak najszybszego naprawienia go. W sytuacji, w której dojdzie do chwilowej utraty płynności, pierwszym krokiem może być pisemne wezwanie do zapłaty. Jeśli nie przyniesie ono oczekiwanego skutku, warto dążyć do ugody z emitentem (np. rozłożenie spłaty na raty). Wynika to z tego, że kolejny krok jaki możemy podjąć, czyli złożenie do sądy pozwu o zapłatę w postępowaniu nakazowym, wiąże się już z ponoszeniem kosztów. Postępowanie nakazowe jest regulowane przez przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (art. 4841-497).

Rozwiązaniem ostatecznym jest zgłoszenie do sądu wniosku o upadłość spółki, która wyemitowała obligacje. Wniosek może zgłosić sam obligatariusz. Może także zaczekać aż zrobi to inny z wierzycieli spółki lub sama spółka. Postępowanie upadłościowe jest regulowane przez przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego.
Celem postępowania jest jak najwyższe zaspokojenie wierzycieli i od tego czynnika zależy rodzaj upadłości, jaką rozpatrywał będzie sąd (art. 14-17). Występują dwie możliwości: upadłość likwidacyjna i upadłość układowa. W pierwszym przypadku syndyk masy upadłości sprzeda majątek spółki, aby zaspokoić wierzycieli. Jeśli jednak sąd uzna, że spółka jest w stanie wyjść na prostą, a co za tym idzie spłacić długi w większym stopniu niż w przypadku likwidacji, ogłoszona zostanie upadłość z możliwością zawarcia układu.

Jeżeli zgromadzenie wierzycieli przyjmie większością głosów układ, zostanie on zatwierdzony przez sąd. Aby wziąć udział w podziale masy upadłości lub zgromadzeniu wierzycieli, należy zgłosić wierzytelność w terminie podanym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości.

W przypadku upadłości likwidacyjnej wierzytelności zaspokajane są według kolejności wynikającej z pięciu kategorii podanych w art. 342 Prawa upadłościowego i naprawczego. Najważniejsze rodzaje wierzytelności w każdej kategorii to odpowiednio: I – koszty postępowania upadłościowego; II – wynagrodzenia dla pracowników; III – zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego i ZUS; IV – pozostałe; V – odsetki, które nie należą do pozostałych kategorii. Wierzytelności wynikające z emisji obligacji znajdą się w kategorii IV. Poza odsetkami należnymi po dacie ogłoszenia upadłości, które znajdą się w kategorii V.

Zgodnie z art. 344: Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po zaspokojeniu w całości należności poprzedzającej kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności tej samej kategorii, należności te zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich. Możemy zatem rozpatrzyć hipotetyczną sytuację, w której wierzytelności w każdej kategorii wynoszą 1 mln złotych, a syndyk zdoła uzyskać z likwidacji majątku 3,4 mln złotych. Wierzytelności z kategorii I-III zostaną zaspokojone w całości, z kategorii IV w czterdziestu procentach, a z kategorii V wcale. Z niczym pozostaną także akcjonariusze spółki, którzy są na samym końcu kolejki po środki z likwidacji majątku.

Nieco inaczej wygląda sytuacja obligatariusza, który zainwestował w obligacje zabezpieczone (np. za pomocą hipoteki, zastawu rejestrowego, gwarancji). Wówczas roszczenia są zaspokajane z przedmiotu zabezpieczenia. Inwestor powinien być świadom skutków braku terminowej spłaty odsetek lub wartości nominalnej obligacji korporacyjnych. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak odpowiednia analiza ryzyka kredytowego, która pozwala uniknąć konieczności dochodzenia swoich roszczeń.

Notowania obligacji korporacyjnych

Sposób notowań zależy od rodzaju obligacji. W przypadku obligacji zerokuponowych notowana jest cena obligacji, będąca wartością nominalną pomniejszoną o dyskonto wynikające z wymaganej przez inwestorów stopy zwrotu. Każdy uczestnik rynku inwestujący w obligacje korporacyjne powinien zapoznać się z konwencją, zgodnie z którą notowane są obligacje.

W przypadku obligacji o stałym lub zmiennym oprocentowaniu sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana. Notowany jest tak zwany kurs obligacji i to według konkretnego kursu obligacji uczestnicy rynku składają zlecenia kupna i sprzedaży obligacji. Kurs obligacji to wyrażona procentowo część wartości nominalnej.

Jak zatem obliczyć aktualną cenę obligacji znając jej kurs? Weźmy na przykład obligacje o wartości nominalnej równej 1000 i aktualnym kursie rynkowym równym 102. Daje to nam cenę wynoszącą 1020. Jest to tzw. cena czysta, w której nie są brane pod uwagę odsetki.

Odsetki należne obligatariuszom są naliczane każdego dnia. Ich wartość podawana jest w tabelach odsetkowych. Jeśli danego dnia narosłe odsetki wynoszą np. 17,89; to należy dodać je do ceny czystej. W ten sposób osiągniemy tzw. cenę brudną, czyli aktualną wartość obligacji. Kontynuując nasz przykład, wartość obligacji wyniesie 1037,89.

Należy pamiętać, że na rynku Catalyst transakcje są rozliczane na drugi dzień roboczy po zawarciu transakcji. Skutkuje to tym, że w rozliczeniu obowiązują także odsetki należne w tym dniu. Na przykład w rozliczeniu transakcji z poniedziałku będą brane pod uwagę odsetki należne w środę, a w rozliczeniu transakcji z piątku będą brane pod uwagę odsetki należne w następny wtorek.

Ważnym elementem, o którym warto wiedzieć, jest występowanie widełek statycznych i dynamicznych. Mają one zapobiegać gwałtownym wahaniom kursu obligacji, poprzez utrzymanie go w określonym przedziale. Widełki statyczne dla obligacji wynoszą +/- 3 punkty procentowe. Kursem odniesienia dla widełek statycznych w ciągu dnia i na zamknięciu sesji jest kurs otwarcia. Kursem odniesienia dla widełek statycznych na otwarciu sesji jest kurs zamknięcia z poprzedniego dnia sesyjnego. Jeżeli złożone zostanie zlecenie, które wykracza poza ograniczenie zdefiniowane przez widełki, następuje wstrzymanie obrotu na danym instrumencie i przeprowadzane jest równoważnie rynku.

Drugim rodzajem widełek są widełki dynamiczne wynoszące dla obligacji +/- 2 punkty procentowe. Kursem odniesienia w tym wypadku jest kurs ostatniej transakcji. Widełki dynamiczne nie obowiązują na otwarciu i zamknięciu sesji. Analogicznie do widełek dynamicznych w przypadku zlecenia wykraczającego poza widełki dynamiczne, następuje zawieszenie obrotu na danym instrumencie i przeprowadzane jest równoważenie rynku.