Czy mogę sprzedać obligacje korporacyjne przed terminem wykupu?

Termin wykupu obligacji, nazywany też terminem zapadalności obligacji to okres czasu, po którym emitent obligacji zgodnie z warunkami emisji zobowiązuje się do odkupu obligacji od obligatariusza. Ze względu na termin zapadalności obligacji dzieli się je na krótko-, średnio- oraz długoterminowe. Krótkoterminowe to papiery emitowane na okres do 1 roku, średnioterminowymi określa się obligacje z terminem wykupu od 1 do 5 lat, natomiast powyżej 5 lat to obligacje długoterminowe.
 
Dokonanie zakupu obligacji przez inwestora nie oznacza, że zobowiązuje się być w ich posiadaniu aż do terminu wykupu. Istnieją różne sposoby na sprzedaż posiadanych obligacji zarówno w obrocie giełdowym (jeżeli obligacje wprowadzono na Catalyst) jak również poprzez zawarcie umowy cywilnoprawnej.
 
Sprzedaż na Catalyst jest łatwiejsza ponieważ wymaga mniejszego zaangażowania – wystarczy złożyć odpowiednią dyspozycję u brokera i czekać na dopasowanie naszej oferty do dyspozycji inwestora poszukującego możliwości nabycia obligacji. Sprzedaż za pośrednictwem domu maklerskiego wiąże się z prowizją maklerską płaconą od wartości transakcji. Wysokość prowizji zależy od danego biura maklerskiego i jest płacona zarówno przez kupującego jak i sprzedającego obligacje.
 
W przypadku sprzedaży obligacji nie będących przedmiotem obrotu giełdowego można je sprzedać w drodze zawarcia umowy cywilnoprawnej – oczywiście jeżeli znajdziemy osobę zainteresowaną nabyciem naszych obligacji. Aby transakcja została zatwierdzona, a zmiany dokonane w rejestrze nabywców obligacji należy udać się razem z kupującym do domu maklerskiego i przedstawić umowę sprzedaży obligacji oraz potwierdzenie ich zakupu. Jeżeli umowa sprzedaży miała postać aktu notarialnego wystarczy, żeby w biurze maklerskim stawił się sam kupujący. Z umową cywilnoprawną wiąże się podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 2% wartości transakcji, którego obowiązek zapłacenia spoczywa solidarnie na kupującym i sprzedającym, jednak zwyczajowo pokrywa go sprzedający.
 
Możliwa jest także sprzedaż obligacji poza obrotem na rynku regulowanym, jednak za pośrednictwem firmy inwestycyjnej (np. domu maklerskiego). W takim przypadku to dom maklerski zajmuje się poszukiwaniem drugiej strony transakcji lub sam decyduje się na zakup naszych papierów wartościowych. Z tej formy sprzedaży wynika istotna korzyść dla sprzedającego – pośrednictwo firmy inwestycyjnej w transakcji wiąże się ze zwolnieniem z podatku od czynności cywilnoprawnych. W zamian za to płacona jest prowizja domu maklerskiego – która jest negocjowana, a której obowiązek zapłacenia spoczywa solidarnie na kupującym i sprzedającym. W przypadku gdy nabywcą jest sam dom maklerski najczęściej prowizja jest pomijana (zazwyczaj cena jest ustalana na poziomie, który zapewnia korzyść finansową kupującemu).
 
Po zawarciu transakcji sprzedaży, rozliczeniu transakcji przez KDPW lub inną uprawnioną do tego firmę inwestycyjną obligacje pojawią się na rachunku maklerskim nabywcy, a wszystkie kolejne świadczenia będą trafiały na rachunek nowego obligatariusza. Rozliczenie transakcji przez KDPW trwa dwa dni robocze (D+2), co oznacza, że po zawarciu transakcji inwestorzy muszą poczekać dwa dni robocze na zaksięgowanie zmian na rachunkach maklerskich.

Co się stanie z odsetkami jeśli obligacje sprzedam przed terminem wykupu?

Inwestor kupując obligacje na rynku pierwotnym nabywa prawo do świadczeń wynikających z obligacji – wypłaty odsetek. Zakup obligacji nie zobowiązuje jednak inwestora do posiadania obligacji aż do terminu ich zapadalności i wykupu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby sprzedać posiadane obligacje wcześniej np. w przypadku gdy są one wycenione na rynku powyżej ceny nominalnej. Co w takim wypadku dzieje się z odsetkami, które przysługują inwestorowi do momentu posiadania obligacji?

Przy sprzedaży obligacji na rynku giełdowym bierze się pod uwagę przede wszystkim trzy rodzaje cen. Pierwszą z nich jest wartość nominalna obligacji, a więc kwota od której naliczane są odsetki. Po drugie brana pod uwagę jest cena rynkowa obligacji (tzw. cena czysta) – którą stanowi kurs, po jakim obligacje są aktualnie wyceniane na rynku. Kurs jest podawany codziennie podczas sesji giełdowych. Cena rynkowa (kurs) podawana jest w procentach w odniesieniu to wartości nominalnej – inwestorzy w ten sposób określają jaki procent nominału są skłonni zapłacić w danym momencie. Ostatnia, ale nie najmniej ważna cena obligacji to cena rozliczeniowa (tzw. cena brudna), która stanowi iloczyn wartości nominalnej i aktualnego kursu (ceny czystej) powiększony o odsetki należne sprzedającemu narosłe do dnia rozliczenia sprzedaży obligacji. Cena brudna to rzeczywista kwota, którą płaci nabywca obligacji.

Oznacza to, że inwestor sprzedający obligacje otrzymuje od kupującego swego rodzaju „wyrównanie” do poziomu należnych mu odsetek.

Przykład

Inwestor posiada obligacje korporacyjne o wartości nominalnej 1000,00 zł z kuponem w wysokości 5%, wypłacanym co pół roku. Sprzedaje obligacje na Catalyst po upływie 3 miesięcy okresu odsetkowego, w momencie kiedy na rynku są wycenione na 102,00%. Jaką cenę zapłaci kupujący obligacje? Dla uproszczenia przyjmujemy 3 miesiące = 90 dni.

Odsetki naliczone do dnia sprzedaży = 1000,00 zł * 0,05 * 90/365 = 12,33 zł

Cena rozliczeniowa (brudna) = 1000,00 zł * 102,00% + 12,33 zł = 1032,33 zł

Odpowiedź: Nabywca obligacji zapłaci sprzedającemu kwotę 1032,33 zł, tym samym sprzedający obligacje otrzymuje zwrot wartości nominalnej powiększoną o kurs rynkowy oraz należną mu część odsetek naliczonych do dnia sprzedaży.